Ροχαλητό - Υπνική άπνοια

Η αποφρακτική υπνική άπνοια (Obstructive Sleep Apnea - OSA) είναι μια σοβαρή παθολογική κατάσταση κατά την οποία οι διαταραχές της ανατομικής κεφαλής και τραχήλου και των ρινικών ιστών καταρρέουν έως το σημείο κατά το οποίο η κυκλοφορία του αέρα είναι σχεδόν ή εντελώς αδύνατη (δηλαδή προκαλείται πνιγμός).

Το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας χαρακτηρίζεται απο επαναλαμβανόμενες διακοπές της ροής του αέρα που οφείλονται σε μερική ή πλήρη απόφραξη των ανωτέρων αεραγωγών και έχουν ως αποτέλεσμα αφυπνίσεις, πτώση του κορεσμού του οξυγόνου (SatO2%) και συμπτώματα κατά την ημέρα. Άπνοια ονομάζεται η διακοπή της ροής του αέρα απο τη μύτη και το στόμα κατά τη διάρκεια του ύπνου που διαρκεί 10 sec τουλάχιστον. Υπόπνοια ορίζεται 1) η μείωση της ροής του αέρα τουλάχιστον κατά 50% με πτώση του SatO2>3% διάρκειας 10 sec τουλάχιστον ή παρουσία αφύπνισης ή 2) η μείωση κατά 30% της ροής του αέρα με πτώση του SatO2 >4% διάρκειας τουλάχιστον 10 sec.

Το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας όχι μόνο δεν σας επιτρέπει να έχετε μια ξεκούραστη νύχτα και την δυνατότητα να μείνετε ξύπνιοι κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά αυξάνει επίσης τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής , εγκεφαλικού, υπέρτασης , ακόμη και του θανάτου. Η αποφρακτική υπνική άπνοια επηρεάζει τους ασθενείς όλων των ηλικιών, από βρέφη έως και ενήλικες.

Το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας μπορεί να παρουσιαστεί, αν έχετε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Σοβαρό ροχαλητό
• Αίσθημα κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Πονοκέφαλοι το πρωί
• Ανήσυχος ύπνος
• Εφίδρωση
• Νυχτουρία
• Πονόλαιμος το πρωί
• Άπνοιες που διαπιστώνονται απο το σύντροφο
• Αυπνία εξαιτίας συχνών αφυπνίσεων
• Αφυπνίες με αίσθημα πνιγμονής
• Νυχτερινή στηθάγχη
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
• Εφιάλτες
• Υπνηλία
• Έλλειψη συγκέντρωσης
• Γνωσιακές διαταραχές
• Πρωινή κεφαλαλγία
• Χρόνια κόπωση
• Πρωινή ξηροστομία 
• Σεξουαλικά προβλήματα

Προκειμένου να καθοριστεί εάν έχετε σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας ή όχι, απαιτείται μια μελέτη ύπνου (τεστ ύπνου), η οποία είναι μια πολύ απλή διαδικασία.

Μόνο ύστερα από μια μελέτη ύπνου η οποία θα αναδείξει εάν έχετε OSA, μπορεί να δοθεί η θεραπεία  για να μην προκληθούν αρνητικά αποτελέσματα για την υγεία σας.

Κλινική εικόνα

Κλινικά σημεία Συνδρόμου αποφρακτικής υπνικής άπνοιας:

• Παχυσαρκία (κυρίως κεντρική BMI>30kg/m2)
• Αυξημένη περίμετρος λαιμού (>40 cm)
• Στενή άνω γνάθος
• Οπισθογναθία, μικρογναθία
• Κακή σύγκλειση οδόντων
• Ρινικά προβλήματα (π.χ πολύποδες, ρινίτιδα)
• Υπερτροφικές αμυγδαλές, αδενοειδείς εκβλαστήσεις
• Μακρογλωσσία
• Μεγάλη και μακριά σταφυλή

Καταστάσεις που επιδεινώνουν το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας:

• Αλκοόλ
• Κατασταλτικά-υπνωτικά
• Κάπνισμα
• Ήπια στάση κατά τον ύπνο
• Στέρηση ύπνου
• Ρινική απόφραξη

 

Μια διαταραχή του ύπνου πολλές φορές να συνδέεται με την ποσότητα λίπους στη βάση της γλώσσα. Εάν οι πάσχοντες από υπνική άπνοια χάσουν βάρος, η βελτίωση της κατάστασής τους οφείλεται και στην απώλεια του λίπους από τη γλώσσα τους. 

​Επιπτώσεις Συνδρόμου αποφρακτικής υπνικής άπνοιας:

• Συστηματική υπέρταση. Το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας αποτελεί μια αιτία συστηματικής υπέρτασης εξαιτίας των μεταπτώσεων μεταξύ της συμπαθητικής και παρασυμπαθητικής δραστηριότητας, της αγγειοσύσπασης απο συμπαθητική υπερδραστηριότητα, της υποξυγοναιμίας κατά τις άπνοιες και της διαταραχής της έκκρισης ρενίνης και αλδοστερόνης κατά τη νύχτα λόγω του κατακερματισμού του ύπνου. Η υπέρταση εξαρτάται απο τη βαρύτητα του συνδρόμου αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και η θεραπεία του συμβάλλει στον έλεγχο της υπέρτασης.
• Διαταραχές καρδιακής λειτουργίας (αριστεράς). Η υποξία η υπερκαπνία και οι μεταβολές της ενδοθωρακικής πίεσης που συνοδεύουν τα επεισόδια απνοιών προκαλούν έκκριση αγγειοκινητικών ουσιών. Το συνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας συμβάλλει επίσης σε διαταραχές της πήξης (υπερπηκτικότητα, υπερδιέγερση αιμοπεταλίων)
• Αρρυθμίες. Διαταραχές του κοιλιακού ρυθμού κατά τη νύχτα όπως βραδυκαρδία, ταχυκαρδία, κολποκοιλιακός αποκλεισμός, έκτοπες κολπικές και κοιλιακές συστολές, κολπική μαρμαρυγή αναφέρονται απά ασθενείς με το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας
• Αιφνίδιος θάνατος. Το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας συμβάλλει σε επεισόδια αιφνίδιου θανάτου κατά τη νύχτα λόγω αρρυθμίας ή εμφράγματος
• Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
• Πνευμονική υπέρταση
• Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια
• Σακχαρώδης διαβήτης, αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη και μεταβολικό σύνδρομο
• Νευροψυχολογικές διαταραχές
• Ατυχήματα

Στα παιδιά, η θεραπεία για OSA περιλαμβάνει πάντα την αφαίρεση των αμυγδαλών και των αδενοειδών (πρότυπο φροντίδας).

Στους ενήλικες, η θεραπεία είναι λίγο πιο περίπλοκη. Η θεραπεία για το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας σε ενήλικες είναι προσανατολισμένη προς τη διατήρηση του αεραγωγού ανοικτού δια μέσω:

• Εξαναγκασμού του αέρα (συσκευή συνεχούς χορήγησης αέρα θετικής πίεσης) μέσω μάσκας προσώπου (δηλαδή, CPAP ή BiPAP μηχανές). Αυτή η θεραπεία θεωρείται το χρυσό πρότυπο αλλά πολλοί ασθενείς αρνούνται να την εφαρμόσουν λόγω της άβολης κατάστασης που τους προκαλεί η εφαρμογή της συγκεκριμένης μάσκας.
• Πρόληψης της κατάρρευσης, επεμβαίνοντας χειρουργικά στον μεγαλύτερο αεραγωγό (δείτε τη λίστα των χειρουργικών επεμβάσεων παρακάτω).
• Χρήσης στοματικών ναρθήκων η οποία αναγκάζει τη γλώσσα και το σαγόνι σας να συγκρατούνται και να πιέζονται προς τα εμπρός, ως πρόληψη της κατάρρευσης.
• Απώλειας βάρους, η οποία είναι επίσης πολύ χρήσιμη καθώς το λίπος συγκεντρώνεται στο λαιμό με αποτέλεσμα να το στενεύει και να αυξήσει τον κίνδυνο της κατάρρευσης.

Βεβαιωθείτε ότι δεν έχετε υποθυρεοειδισμό!!!

Το βασικό πράγμα που πρέπει να θυμάστε σχετικά με χειρουργικές επιλογές για το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας είναι ότι μπορεί να απαιτηθούν πολλαπλές χειρουργικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση του. Πρέπει να ελεγχθεί καλά η απόφραξη σε διαφορετικά επίπεδα του αεραγωγού (μύτη, στοματική κοιλότητα και γλώσσα/φάρυγγας).

Γιατί; 

Η καλύτερη παρομοίωση είναι ένας σωλήνας μέσω του οποίου ρέει το νερό. Φανταστείτε αυτό τον σωλήνα να έχει 3 μεγάλες στενώσεις. Η βελτίωση της ροής του νερού δεν θα συμβεί μέχρι να αφαιρεθούν ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΕΙΣ αυτές στενώσεις. Οι τρεις στενώσεις σε έναν άνθρωπο που συμβάλλουν στην αποφρακτική υπνική άπνοια είναι οι ρινικοί παράγοντες, παράγοντες στοματικής κοιλότητας, και η κατάρρευση της γλώσσας στο πίσω μέρος του λαιμού.

Κάθε άτομο μπορεί να έχει ένα ή και τα 3 συμπτώματα που συμβάλλουν στην OSA. Ο ωτορινολαρυγγολόγος σας πρέπει να προσδιορίσει το μέρος που βρίσκονται οι στενώσεις και να συζητήσει μαζί σας τις πιθανότητες βελτίωσης, εάν το πρόβλημα δεν θεραπευτεί με διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις. Σε έναν σωστά επιλεγμένο ασθενή με σωστή διάγνωση, η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να παρουσιάσει σημαντική βελτίωση (δηλαδή, δεν είναι όλοι οι ασθενείς υποψήφιοι για την χειρουργική επέμβαση) . Πολλές φορές συνιστάται πλήρης ενδοσκόπηση προκειμένου να μας βοηθήσει να προσδιορίσουμε την πηγή του ροχαλητού.

Επίπεδο	Χειρουργική επέμβαση για τη διόρθωση	Μη Χειρουργικά Προϊόντα που μπορούν να βοηθήσουν
Ρινικό επίπεδο	Αδενοειδεκτομή - υπερτροφία των αδενοειδών Διαφραγματοπλαστική - σκολίωση ρινικού διαφράγματος Κογχοπλαστική - υπερτροφία κάτω ρινικών κογχών Ενδοσκοπική Χειρουργική ρινός - ρινικοί πολύποδες	Ρινικές ταινίες Ρινικά αποσυμφορητικά Η ρινική βαλβίδα επέκτασης Μηχάνημα CPAP Θεραπεία αλλεργικής ρινίτιδας
Επίπεδο στοματικής κοιλότητας	Αμυγδαλεκτομή - υπερτροφία των αμυγδαλών Σταφυλο-υπερωιο-φαρυγγοπλαστική Τεχνική της φαρυγγοπλαστικής μέσω διαστολής του σφιγκτήρα Maxillary-Mandibular Advancement	Ύπνος στο πλάι Μηχάνημα CPAP Στοματικός νάρθηκας Respire Pink Series
Γλωσσικό επίπεδο	Μείωση της βάσης γλώσσας Συρρίκνωση γλωσσικής αμυγδαλής Thyro-Hyoid Advancement Repose Procedure (Genio-glossal advancement Genio-glossal advancement Maxillary-Mandibular Advancement	Στοματικός νάρθηκας Respire Pink Series Στήριγμα για το πηγούνι Ύπνος σε καθιστή θέση
Όλα τα επίπεδα	Τραχειοστομία

Πράγματι οι μελέτες δείχνουν ότι η πιο κοινή απόφραξη των αεραγωγών (αγνοώντας το ρινικό επίπεδο) περιλαμβάνει τη μαλακή υπερώα και τη βάση της γλώσσας μαζί (40-60%), ακολουθεί η μαλακή υπερώα μόνο (34%), και η βάση της γλώσσας μόνο (22,5%).

Γι’ αυτό σας επισημάνω άλλη μια φορά πως εκτός απ’ όλες τις θεραπείες (χειρουργικές και μη), το σημαντικότερο είναι η σωστή διάγνωση με ορισμό του επιπέδου της απόφραξης και τον βαθμό του. Μετά από αυτό θα μπορέσουμε να επιλέξουμε την σωστή θεραπεία.

Αντιμετώπιση ροχαλητού – υπνικής άπνοιας

Εάν ροχαλίζετε ή/και σας παρουσιάζεται το σύνδρομο υπνικής άπνοιας, το οποίο επηρεάζει την ποιότητα της ζωής σας, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας για ένα ραντεβού.