Αλλεργία και συμπτώματα της εποχιακής αλλεργίας.
Τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα;
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια συμπτωματική διαταραχή της μύτης που προκαλείται απο έκθεση σε αλλεργιογόνα, απο μια φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου σχετιζόμενη με IgE ανοσοσφαιρίνες. Η αλλεργική ρινίτιδα είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας που προσβάλλει περίπου 15-20% του πληθυσμού. Τα τελευταία 40 χρόνια παρατηρείται αύξηση της συχνότητας εμφάνισης της αλλεργικής ρινίτιδας. Η αλλεργική ρινίτιδα αλλάζει την κοινωνική ζωή των ανθρώπων, επηρεάζει τη σχολική επίδοση, την παραγωγικότητα, την εργασία. Το άσθμα και η ρινίτιδα συχνά συνυπάρχουν και αυτό συνηγορεί στην αντίληψη « ένας αεραγωγός, μία νόσος»
Όπως ξέρετε υπάρχουν πολλά είδη ρινίτιδας και είναι πρόκληση για κάθε ωτορινολαρυγγολόγο να διαγνώσει εάν είναι αλλεργική ρινίτιδα ή είναι μια μορφή μη-αλλεργικής ρινίτιδας (σε αυτό το άρθρο μπορείτε να μάθετε για τους τύπους ρινίτιδας).
Ταξινόμηση αλλεργικής ρινίτιδας
Τα συμπτώματα τις αλλεργικής ρινίτιδας περιλαμβάνουν:
- Ρινόρροια
- Ρινική συμφόρηση
- Κνησμό της μύτης
- Ύπαρξη πταρμών τα οποία υφίονται αυτόμα ή με θεραπεία
Η αλλεργική ρινίτιδα διακρινόταν παλαιότερα ως εποχιακή ή ετήσια. Η νέα ταξινόμηση της αλλεργικής ρινίτιδας βασίζεται στα συμπτώματα και σε παραμέτρους ποιότητας ζωής. Η διάρκεια των συμπτωμάτων διακρίνεται σε διαλείπουσα και επίμονη νόσο ενώ η βαρύτητα διακρίνεται σε ήπια και μέτρια-σοβαρή με τα συμπτώματα και την ποιότητα ζωής.
Αίτια και εκλυτικοί παράγοντες
Αλλεργιογόνα
Τα αεροαλλεργιογόνα σχετίζονται πολύ συχνά με την αλλεργική ρινίτιδα. Η αύξηση στα οικιακά αλλεργιογόνα είναι μερικώς υπεύθυνη για την αύξηση της επίπτωσης της ρινίτιδας, του άσθματος και των αλλεργικών αναπνευστικών νόσων. Στο σπίτι τα κύρια αλλεργιογόνα είναι:
- Ακάρεα
- Οικόσιτα ζώα
- Έντομα
- Φυτά
Τα αλλεργιογόνα εκτός σπιτιού συνήθως είναι:
- Γύρεις
- Μύκητες
Η επαγγελματική ρινίτιδα συχνά συσχετίζεται και αυτή με το άσθμα και αποτελεί και αυτή αίτιο αλλεργικής ρινίτιδας. Η αλλεργία στο λάτεξ που συχνά εκδηλώνεται με συμπτώματα σαν της ρινίτιδας και οι ασθενείς και οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να είναι ενήμεροι για το πρόβλημα και αναπτύσσουν πρόληψη και θεραπεία για αυτό.
Ρύποι
Οι ρύποι εμπλέκονται στην επιδείνωση των ρινικών συπτωμάτων σε ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα. Η αλληλεπίδραση μεταξύ ρυπών και ρινίτιδας επισημαίνεται σε πολλές μελέτες. Η εσωτερική μόλυνση της ατμόσφαιρας του σπιτιού που οφείλεται σε οικιακά αλλεργιογόνα και αέριους ρύπους εσωτερικού χώρου (όπως ο καπνός του τσιγάρου) είναι ιδιαίτερης σημασίας καθως στις βιομηχανικές κοινωνίες τα άτομα περνούν περισσότερο απο 80% του χρόνου τους σε κλειστούς χώρους.
Η αστική ρύπανση πολλές φορές οφείλεται στη κυκλοφορία των αυτοκινήτων απο τους κύριους οξειδωτικούς ατμοσφαιρικοούς ρύπους όπως το όζον, τα νιτρικά οξείδια και το διοξείδιο του θείου. Τα αέρια των εξατμίσεων των αυτοκινήτων επιτείνουν την παραγωγή IgE και την αλλεργική φλεγμονή.
Η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
Η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη συχνά προκαλούν ρινίτιδα και άσθμα.
Πώς όμως προκαλείται το φαινόμενο της αλλεργικής ρινίτιδας;
Η αλλεργική ρινίτιδα χαρακτηρίζεται απο φλεγμονώδη διήθηση. Η ρινική αλλεργία θεωρείται κλασσικό αποτέλεσμα της IgE μεσολαβούμενης αλλεργίας σε συνδυασμό με ρινικής φλεγμονή ποικίλης έντασης. Η μη ειδική ρινική υπεραντιδραστικότητα είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της αλλεργικής ρινίτιδας και ορίζεται ως αυξημένη ρινική ανταπόκριση σε φυσιολογικά ερεθίσματα που οδηγεί σε πταρμούς, ρινική συμφόρηση και/ή εκκρίσεις. Διαλείπουσα ρινίτιδα μπορεί να μιμείται απο τη ρινική πρόκληση σε αλλεργιογόνα τύπου γύρης και μια φλεγμονώδης αντίδραση προκύπτει κατά την αντίδραση καθυστερημένης φάσεως. Στην εμμένουσα αλλεργική ρινίτιδα αλλεργιογόνα- εκλυτικά αίτια αλληλεπιδρούν με μια φλεγμονώδη αντίδραση συνεχιζόμενη και τα συμπτώματα οφείλονται σε αυτή τη σύνθετη αλληλεπίδραση.
Η αντίληψη της ελάχιστης εμμένουσας φλεγμονής έχει επιβεβαιωθεί στην ετήσια αλλεργική ρινίτιδα. Στους ασθενείς με επίμονη αλλεργική ρινίτιδα η έκθεση σε αλλεργιογόνα ποικίλλει κατα τη διάρκεια του έτους και υπάρχουν περίοδοι μικρής έκθεσης. Παρά το γεγονός οτι είναι ασυμπτωματικοί αυτοί οι ασθενείς εξακολουθούν να παρουσιάζουν ρινική φλεγμονή.
Συνοσηρότητες
Στις συνοσηρότητες που έχουν σχετιστεί με αλλεργική ρινίτιδα περιλαμβάνονται:
- Το άσθμα
- Η ρινοκολπίτιδα
- Η επιπεφυκίτιδα
Η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας:
Η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας στηρίζεται:
- Στο ιστορικό (αλλεργικά συμπτώματα)
- Τη ρινική εξέταση
- Τα διαγνωστικά τέστ
Ιστορικό
Το ιστορικό αξιολογεί την βαρύτητα και την ανταπόκριση στη θεραπεία. Τα κύρια ρινικά συμπτώματα είναι η ρινική απόφραξη, οι πταρμοί, ο κνησμός και η ρινόρροια.
Εξέταση της μύτης
Σε ασθενείς με ήπια διαλείπουσα αλλεργική ρινίτιδα η εξέταση της μύτης είναι επιθυμητή ωστόσο όλοι οι ασθενείς με εμμένουσα αλλεργική ρινίτιδα πρέπει να υποβάλλονται σε ρινική εξέταση. Η πρόσθια ρινοσκόπηση δίνει περιορισμένες πληροφορίες. Η ενδοσκόπηση ρινός είναι η πιο χρήσιμη μέθοδος.
Διαγνωστικά τεστ
Δοκιμασίες ρουτίνας
- Ιστορικο (Ατομικό, Οικογενειακό)
- Γενική ΩΡΛ εξέταση (ρινοσκόπηση)
- Αξιολόγηση του ρινικού αεραγωγού (Μέγιστη ρινικής εισπνευστική ροή)
- Αλλεργικές δοκιμασίες (Δερματικές δοκιμασίες, Ειδικές IgE του ορού)
Πρόσθετες δοκιμασίες
- Ενδοσκόπηση (εύκαμπτη, άκαμπτη)
- Απεικόνηση: CAT (αξονική τομογραφία)
Επιλεκτικές δοκιμασίες
- Ρινική πρόκληση (αλλεργιογόνα, λυσίνη, ασπιρίνη)
- Ρινικά δείγματα (Κυτταρολογία/Ρινικές εκκρίσεις, Ρινικές βιοψίες, Ρινικό επίχρισμα)
- Απεικόνιση: MRI
- Βλεννοκροσσωτή λειτουργία (Ρινικός βλεννοκροσσωτός καθαρισμός, συχνότητα κινήσεων κροσσών, ηλεκτρονικό μικροσκόπιο)
- Αξιολόγηση ρινικού αεραγωγού (Ρινομανομετρία πρόσθια και οπίσθια, ακουστική ρινομετρία)
- Τέστ όσφρησης (UPSIT,ZOST,BAST-24)
- Μέτρηση νιτρικού οξειδίου
Δερματικές δοκιμασίες
Οι δερματικές δοκιμασίες νυγμού χρησιμοποιούνται ευρέως για να καταδείξουν μια IgE μεσολαβούμενη αλλεργική αντίδραση και είναι ένα κύριο διαγνωστικό εργαλείο στον τομέα της αλλεργίας. Εάν πραγματοποιηθούν σωστά προσφέρουν επιβεβαίωση για τη διάγνωση της συγκεκριμένης αλλεργίας. Λόγω της πολυπλοκότητας στην εκτέλεση και την ερμηνεία πρέπει να εκτελούνται απο εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας.
Ένα άλλο κοινό τεστ αλλεργίας είναι το τεστ αίματος, που μερικές φορές αναφέρεται ως ένα RAST - ΤΕΣΤ. Αυτή η δοκιμή μετρά την ποσότητα της ανοσοσφαιρίνης (Ig E) αντισωμάτων σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα που υπάρχουν στο αίμα σας.
Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να χαρακτηριστεί ως εποχιακή ή ολοετής (όλο το χρόνο).
Επιπλοκές της αλλεργικής ρινίτιδας:
Εάν έχετε αλλεργική ρινίτιδα, υπάρχει κίνδυνος να αναπτυχθούν περαιτέρω προβλήματα.
Η καταρροή μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία στον ύπνο, υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, ευερεθιστότητα και προβλήματα συγκέντρωσης. Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί επίσης να κάνει τα συμπτώματα του άσθματος χειρότερα.
Η φλεγμονή που σχετίζεται με την αλλεργική ρινίτιδα μπορεί επίσης μερικές φορές να οδηγήσει σε περαιτέρω περιπτώσεις, όπως των ρινικών πολύποδων, της ιγμορίτιδας και των λοιμώξεων του μέσου ωτός. Αυτά περιγράφονται παρακάτω.
Οι ρινικοί πολύποδες:
Οι ρινικοί πολύποδες είναι μη κακοήθεις σαρκώδεις διογκώσεις που αναπτύσσονται στην περιοχή της μύτης και των παραρρινίων κόλπων. Προκαλούνται από την φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης και μερικές φορές μπορούν να αναπτυχθούν ως αποτέλεσμα της ρινίτιδας.
Οι ρινικοί πολύποδες έχουν σχήμα ενός δακρύου όταν αυξάνονται και μοιάζουν με ένα σταφύλι όταν αναπτυχθούν πλήρως. Ποικίλλουν σε μέγεθος και μπορεί να είναι κίτρινου, γκρι ή ροζ χρώματος. Μπορούν να αναπτυχθούν μεμονωμένα ή σε συστάδες και επηρεάζουν συνήθως και τα δύο ρουθούνια.
Αν οι ρινικοί πολύποδες γίνουν αρκετά μεγάλοι, είτε σε συστάδες, μπορούν να παρεμποδίζουν την αναπνοή σας, να μειώσουν την αίσθηση της όσφρησης και να μπλοκάρουν τα ιγμόρεια σας, οδηγώντας σε ιγμορίτιδα (βλέπε παρακάτω).
Μικροί ρινικοί πολύποδες μπορούν να συρρικνωθούν με την χρήση των στεροειδών ρινικών σπρέι, ώστε να μην προκαλέσουν απόφραξη στη μύτη σας. Οι μεγάλοι πολύποδες ίσως χρειαστεί να αφαιρεθούν χειρουργικά.
Διαβάστε περισσότερα για τη χειρουργική θεραπεία των ρινικών πολυπόδων.
Ιγμορίτιδα:
Η ιγμορίτιδα είναι μια κοινή επιπλοκή της ρινίτιδας. Τα ιγμόρεια παράγουν την φυσική βλέννα, που στραγγίζει συνήθως στη μύτη σας μέσα από μικρά κανάλια (στόμια). Ωστόσο, αν αυτά τα κανάλια αποστράγγισης ερεθιστούν ή μπλοκαριστούν (για παράδειγμα, λόγω της ρινίτιδας ή των ρινικών πολύποδων), η βλέννα δεν μπορεί να στραγγίξει και μπορεί να μολυνθεί.
Τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- έναν έντονο πόνο στο πρόσωπο γύρω από τα μάγουλα, τα μάτια ή το μέτωπό σας,
- τον πονόδοντο,
- την καταρροή, η μύτη σας μπορεί να παράγει μια πράσινη ή κίτρινη βλέννα,
- τον πυρετό
Τα συμπτώματα της ιγμορίτιδας μπορεί να ανακουφιστούν με τη χρήση των παυσίπονων, όπως η παρακεταμόλη, ιβουπροφαίνη ή ασπιρίνη. Αυτά θα βοηθήσουν στη μείωση του πόνου και του πυρετού.
Ωστόσο, τα φάρμακα αυτά δεν είναι κατάλληλα για όλους, θα πρέπει να ελέγξετε το φύλλο οδηγιών που περιλαμβάνεται προτού τα πάρετε. Για παράδειγμα, τα παιδιά κάτω των 16 ετών δεν πρέπει να λαμβάνουν την ασπιρίνη, την ιβουπροφαίνη και δεν συνιστάται για τα άτομα με άσθμα ή με ιστορικό ορισμένων παθήσεων του στομάχου, όπως το έλκος του στομάχου. Μιλήστε με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας εάν δεν είστε σίγουροι.
Τα αντιβιοτικά μπορεί επίσης να συνιστώνται αν γίνει βακτηριακή μόλυνση. Στις περιπτώσεις της χρόνιας ιγμορίτιδας, μπορεί να χρειαστεί η χειρουργική επέμβαση για να βελτιώσει την αποστράγγιση των κόλπων.
Διαβάστε περισσότερα για την ιγμορίτιδα.
Λοιμώξεις του μέσου ωτός:
Λοιμώξεις του μέσου ωτός (μέση ωτίτιδα) μπορεί επίσης να αναπτυχθούν ως επιπλοκή των ρινικών προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αλλεργικής ρινίτιδας.
Αυτές οι μολύνσεις μπορεί να εμφανιστούν όταν η ρινίτιδα προκαλεί πρόβλημα στην ευσταχιανή σάλπιγγα στο πίσω μέρος της μύτης. Αν αυτός ο σωλήνα (που συνδέει το πίσω μέρος της μύτης και του μέσου ωτός) δεν λειτουργεί σωστά, τότε μπορεί να συσσωρεύεται υγρό στο μέσο ους (πίσω από το τύμπανο του αυτιού) και αυτό το υγρό μπορεί στη συνέχεια να μολυνθεί.
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα μόλυνσης στο πίσω μέρος της διασποράς στο αυτί μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας της μύτης.
Τα συμπτώματα της μόλυνσης του μέσου ωτός μπορεί να περιλαμβάνουν:
- ωταλγία
- μια υψηλή θερμοκρασία (πυρετός)
- απώλεια ακοής
- ήπια απώλεια της ισορροπίας
Οι περισσότερες λοιμώξεις του αυτιού υποχωρούν μέσα σε μερικές ημέρες. Η παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανακούφιση του πόνου και της υψηλής θερμοκρασίας. Τα αντιβιοτικά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν εάν τα συμπτώματα επιμένουν ή είναι ιδιαίτερα σοβαρά.
Θεραπεία αλλεργικής ρινίτιδας:
Η αρχική αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας βασίζεται στην αποφυγή αλλεργιογόνων και στην συνέχεια στην φαρμακευτική αντιμετώπιση, στην ειδική ανοσοθεραπεία και όποτε είναι δυνατόν στην εκπαίδευση των ασθενών.
Αυτή η κατάσταση αντιμετωπίζεται με ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:
- αντιισταμινικά
- αποσυμφορητικά
- σταγόνες για τα μάτια
- ρινικά σπρέι
- ανοσοθεραπεία (ενέσεις η υπογλώσσια)
- ρινοπλύσεις
- χειρουργική αντιμετώπιση σε επιπλοκές αλλεργικής ρινίτιδας
Αντιισταμινικά
- Παλαιότερης γενιάς: χλωροφενιραμίνη, κλιμαστίνη, διφενυλυδραμίνη,υδροξυζίνη, κετοτιφένη, μεκιταζίνη, οξατομίδη
- Νέας γενιάς: ακριβαστίνη, αζελαστίνη, σετιριζίνη, δεσλοραταδίνη, εμπαστίνη, φεξοφεναδίνη, λεβοσετιριζίνη, λοραταδίνη, μιζολαστίνη, ρουπαταδίνη
Τα αντιισταμινικά αδρανοποιούν τους H1 υποδοχείς και έχουν και κάποια αντιαλλεργική δραστηριότητα. Τα νεώτερα φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιούντα άπαξ ημερησίως και θα πρέπει να προτιμούντσαι γιατί είναι πιο αποτελεσματικά και έχουν ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας.
Κορτικοστεροειδή
- Ενδορρινικά:μπεκλομεθαζόνη, βουδεσονίδη, φλουνιζολίδη, φλουτικαζόνη, μομεθαζόνη
- Απο το στόμα/ενδομυϊκα:δοξαμεθοζόνη,πρεδνιζολόνη κ.α
Τα κορτικοστεροειδή μειώνουν δραστικά τη ρινική φλεγμονή και τη ρινική υπεραντιδραστικότητα. Τα ενδορρινικα κορτικοειδή είναι η αποτελεσματικότερη φαρμακευτική αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας. Είναι αποτελεσματικά έναντι της ρινικής συμφόρησης και της απώλειας όσφρησης. Αποτελέσματα παρατηρούνται μετα απο 12 ώρες αλλά μέγιστο αποτέλεσμα παρατηρείται συνήθως μετά απο λίγες ημέρες. Τα κορτικοειδή απο το στόμα είναι σύντομης διάρκειας και απαιτείται η χρήση τους σε σοβαρά συμπτώματα.
Ρινικά αποσυμφορητικά
- Απο το στόμα: εφεδρίνη,φαινυλεφρίνη κ.α
- Ενδορρινικά:ναφαζολίνη, ξυλομεταζολίνη κ.α
Τα ρινικά αποσυμφορητικά είναι συμπαθομιμητικά φάρμακα και ανακουφίζουν απο την ρινική συμφόρηση. Τα ενδορρινικά δρούν πιο γρήγορα και είναι πιο αποτελεσματικά όμως τα περιορίζουμε σε χρήση λιγότερη απο 10 ημερών για να αποφύγουμε την ρινική αλλεργία.
Ειδική ανοσοθεραπεία
Η ειδική ανοσοθεραπεία είναι αποτελεσματική όταν χορηγείται σωστά. Στανταρισμένα θεραπευτικά εμβόλια προτιμώνται όταν είναι διαθέσιμα. Έχει προταθεί η χρήση βέλτιστων δόσεων εμβολίων χαρακτηρισμένων είτε σε βιολογικές μονάδες ή σε μάζες του κύριου αλλεργιογόνου.
Υποδόρια ανοσοθεραπεία
Η υποδόρια ανοσοθεραπεία αλλάζει τη φυσική πορεία της αλλεργικής νόσου. Η υποδόρια ανοσοθεραπεία πρέπει να πραγματοποιείται απο ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό και οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται για 30 λεπτά μετά την ένεση. Η υποδόρια ανοσοθεραπεία ενδείκνυται σε ασθενείς:
- Τα συμπτώματα των οποίων δεν ελέγχονται ικανοποιητικά με τη συμβατική φαρμακοθεραπεία
- Στους οποίους τα H1-αντιισταμινικά απο το στόμα και η ενδορρινική φαρμακευτική θεραπεία δεν ελέγχουν ικανοποιητικά τα συμπτώματα
- Που δεν επιθυμούν να τίθενται σε φαρμακευτική θεραπεία
- Στους οποίους η φαρμακοθεραπεία προκαλεί ανεπίθύμιτες ενέργειες
- Οι οποίοι δεν επιθυμούν να λαμβάνουν μακροχρονίως φαρμακευτική αγωγή.
Ρινική και Υπογλώσσια- δια κατάποσης ανοσοθεραπεία
Η ρινική και υπογλώσσια δια κατάποσης ανοσοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθούν με δόσεις τουλάχιστον 20-100 φορές μεγαλύτερες απο ότι στην υποδόρια ανοσοθεραπεία και σε ανσθενείς που παρουσίαζαν παρενέργειες στην υποδόρια ανοσοθεραπεία ή την αρνήθηκαν.
Χειρουργική θεραπεία
Η χειρουργική μπορεί να χρησιμοποιείται ως πρόσθετη παρέμβαση σε λίγους και επιλεγμένους ασθενείς (σε περιπτώσεις υπερτροφίας ρινικών κόγχων, σκολίωση ρινικού διαφράγματος, αφαίρεση ρινικών πολυπόδων)
Πρόληψη αλλεργίες:
Ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθούν τα συμπτώματα της αλλεργίας είναι να διαχειριστείτε τις αλλεργίες πριν εμφανιστούν. Η έναρξη λήψης φαρμάκων πριν από την εποχιακή αλλεργία, ορισμένες φορές μπορεί να είναι η καλύτερη πρόληψη της αλλεργικής ρινίτιδας. Για παράδειγμα, αν είστε ευαίσθητοι σε γύρη την άνοιξη, τότε μπορεί να χρειαστεί να πάρετε αντιισταμινικά πριν εμφανιστεί η αλλεργική αντίδραση.
Ένας άλλος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της αλλεργικής ρινίτιδας είναι να αποστασιοποιηθείτε από τα αλλεργιογόνα που προκαλούν τα συμπτώματά σας. Για παράδειγμα, να παραμένετε σε κλειστούς χώρους όταν τα ποσοστά γύρης είναι υψηλά, και να κάνατε ντους μόλις έρχεστε σπίτι. Επίσης, καθαρίστε το σπίτι σας για να αφαιρέσετε την μούχλα και την σκόνη.
Η πρόγνωση για τα άτομα με αλλεργική ρινίτιδα:
Το αποτέλεσμα της θεραπείας εξαρτάται από την κατάσταση σας. Η εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα συνήθως δεν είναι σοβαρή και είναι καλά διαχειρήσιμη με τα φάρμακα. Ωστόσο, σοβαρές μορφές αυτής της κατάστασης πιθανόν απαιτούν μακροχρόνια θεραπεία.
Πολλές παθήσεις ρινός, παραρρινίων κόλπων και άλλων περιπτώσεων (για παράδειγμα ρινορροία ΕΝΥ) μπορεί να θυμίζουν αλλεργική ρινίτιδα.
