Πονόλαιμος στο παιδί

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στον απλό πονόλαιμο, στρεπτοκοκκικό λαιμό και αμυγδαλίτιδα;

Ο πονόλαιμος μπορεί να προκληθεί από μια σειρά προβλημάτων, αλλά συνήθως οφείλεται λόγω προσβολής του οργανισμού απο κάποιο ιό, που εισέβαλε στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα (το στόμα, τη μύτη και το λαιμό).

Σε λιγότερα συχνές περιπτώσεις ο πονόλαιμος προκαλείται από μια βακτηριακή λοίμωξη.

Ο στρεπτοκοκκικός λαιμός ή στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα είναι μια μόλυνση, την οποία προκαλεί ένα συγκεκριμένο είδος των βακτηρίων -το Streptococcus pyogenes.

Παρά το γεγονός, ότι και άλλα βακτήρια μπορούν να προκαλέσουν λοιμώξεις του λαιμού, οι περισσότεροι γιατροί θα προσπαθήσουν να διαγνώσουν ειδικά τα “στρεπτοκοκκικά” βακτήρια, για να προτείνουν τη θεραπεία με σωστά αντιβιοτικά. Αυτό παίζει μεγάλο ρόλο στην γρήγορη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, διότι σε σπάνιες περιπτώσεις οι λοιμώξεις του λαιμού έχουν ως επιπλοκή την πρόκληση βλάβης στην καρδιά ή στα νεφρά. Οι προσβεβλημένες από βακτήρια αμυγδαλές διογκώνονται και αποκτούν κόκκινο χρώμα, σε κάποιες περιπτώσεις – με κιτρινωπό-λευκό επίχρισμα στην επιφάνεια. Η πάθηση αυτή ονομάζεται βακτηριακή αμυγδαλίτιδα, η οποία ανήκει σε ένα από τα είδη του πονόλαιμου.

Τα φαινόμενα μπορεί να είναι παραπλανητικά, δεδομένου ότι υπάρχουν ορισμένοι ιοί που προκαλούν στις αμυγδαλές τα ίδια ή και χειρότερα προβλήματα. Έφηβοι ασθενείς με λοιμώδη μονοπυρήνωση (μια κατάσταση που συνήθως προκαλείται από μόλυνση με τον ιό Epstein-Barr) παρουσιάζουν ιδιαίτερα σοβαρά συμπτώματα. Η διόγκωση των αμυγδαλών μπορεί να είναι εκσεσημασμένη και να οδηγήσει σε απόφραξη της ανώτερης αναπνευστικής οδού, αλλά η ασθένεια αυτή δεν απαιτεί χρήση των αντιβιοτικών.

Από την άλλη πλευρά, τα στρεπτοκοκκικά (“strep") βακτήρια μπορούν να βρεθούν και σε έναν φυσιολογικό λαιμό. Ο μόνος τρόπος να σιγουρευτούμε είναι να κάνουμε μια καλλιέργεια των δειγμάτων από τον βλεννογόνο του φάρυγγα, αν και υπάρχουν και άλλες εξετάσεις που μπορεί να φανερώσουν μια βακτηριακή λοίμωξη.

Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον επίμονο πονόλαιμο;

Δεδομένου ότι τα περισσότερα είδη του πονόλαιμου προκαλούνται από ιούς που μεταδίδονται εύκολα (ειδικά στο σχολείο ή στο νηπιαγωγείο), θα ήταν λογικό να είμαστε προσεκτικοί σχετικά με την συναναστροφή του παιδιού με άλλα, άρρωστα παιδιά.

Οι βακτηριακές λοιμώξεις του φάρυγγα αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά, αλλά δεν υπάρχει κανένα όφελος για την θεραπεία ενός ιού με αυτά τα φάρμακα. Όπως και με υποτροπιάζουσες λοιμώξεις στα ώτα, μερικοί γιατροί προσπαθούν να αποτρέψουν τον επίμονο πονόλαιμο με χορήγηση μιας χαμηλής δόσης ήπιου αντιβιοτικού για αρκετά παρατεταμένο χρονικό διάστημα (εβδομάδες ή ακόμα και μήνες).

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν έντονη ανησυχία για την υπερβολική χρήση των αντιβιοτικών. Η πρακτική αυτή μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ιδιαίτερα ανθεκτικών στα φάρμακα μικροβίων, καθώς και σε άλλες παρενέργειες στα παιδιά, για παράδειγμα, σε αλλεργικές αντιδράσεις. Ως εκ τούτου, οι ειδικοί προτιμούν να μην χρησιμοποιήσουν αυτή την προσέγγιση.

Εάν ένα παιδί έχει ταλαιπωρηθεί σοβαρά με υποτροπιάζοντα πόνο στο λαιμό, ειδικά σε συνδυασμό με αμυγδαλίτιδα, ο ωτορινολαρυγγολόγος συστήνει ως θεραπεία την αμυγδαλεκτομή και αφαίρεση αδενοειδών εκβλαστήσεων (αδενοτομή).

Η υποτροπιάζουσα λοίμωξη είναι μια λιγότερο κοινή αιτία για τη χειρουργική επέμβαση σήμερα, ενώ η αμυγδαλεκτομή και αδενοτομή είναι η πιο συχνά εφαρμοσμένη μέθοδος αντιμετώπισης των διαταραχών της αναπνοής τον ύπνο.

To παιδί μου έχει αυξημένο ASTO τι σημαίνει αυτό;

  Στα παιδιά μια μεγάλη αύξηση του τίτλου ή επίμονα αυξημένοι τίτλοι αντιστρεπτολυσίνης-Ο υποδηλώνουν οξεία ή πρόσφατη στρεπτοκοκκική λοίμωξη. Πάνω από το 80% των ασθενών με οξύ ρευματικό πυρετό και το 95% των ασθενών με οξεία στρεπτοκοκκική σπειραματονεφρίτιδα έχουν αυξημένα επίπεδα αντιστρεπτολυσίνης-Ο (ASTO).

Το παιδί μου αισθάνεται καλύτερα, αλλά η εξέταση για στρεπτόκοκκο εξακολουθεί να είναι θετική. Τι σημαίνει αυτό;

Ένας ασθενής αναγνωρίζεται ως "φορέας στρεπτόκοκκων", όταν το ίδιος αισθάνεται  μια χαρά, αλλά η καλλιέργεια δειγμάτων του εξακολουθεί να δείχνει την παρουσία των στρεπτοκοκκικών βακτηρίων.

Παρά το γεγονός, ότι η κατάσταση είναι κάπως αμφιλεγόμενη, οι περισσότεροι παιδίατροι δεν συστήνουν στα παιδιά-φορείς θεραπεία με αντιβιοτικά, εξαιρώντας μόνο κάποιες σπάνιες περιπτώσεις.  Οι μελέτες δεν υπέδειξαν πολύ υψηλό κίνδυνο της ανάπτυξης καρδιακής ή νεφρικής ανεπάρκειας, και γενικά η πάθηση δεν θεωρείται μεταδοτική. 

Τι πρέπει να κάνω αν το παιδί μου εμφανίζει επίμονο ροχαλητό και ποιές αλλες καταστάσεις πρέπει να προσέξω;

Το παιδί μου παρουσιάζει αυξημένη ASTO όμως δεν παρουσιάζει καθόλου συμπτώματα. Θα πρέπει να χειρουργηθεί;

 Απάντηση: Ένα παιδί που παρουσιάζει αυξημένη ASTO με απουσία συμπτωματολογίας χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση και επανεξέταση. Αρχικά η καταστασή του αντιμετωπίζεται συντηρητικά μέσω φαρμακευτικης αγωγής χορηγώντας πενικιλλίνη v για την καταπολέμηση του μικροβίου. Έπειτα γίνεται επανεξέταση της συγκέντρωσης ASTO  και σε περίπτωση επανεύρεσης υψηλών τιμών της συνίσταται αμυγδαλεκτομή στο παιδί λόγω των κατευθυντήριων οδηγιών. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες όταν εντοπίζεται υψηλή ASTO σε παραπάνω απο μιά μετρήσεις συνίσταται αμυγδαλεκτομή λόγω της παρουσίας κινδύνου εξάπλωσης του μικροβίου δια μέσου της κυκλοφορίας σε άλλα όργανα όπως καρδιά, νεφρά, άρθρώσεις.