Ιγμορίτιδα

Τι είναι η ιγμορίτιδα;

Το ιγμόρειο (γναθιαίο άντρο) είναι ο μεγαλύτερος από τους παραρρινίους κόλπους και βρίσκεται εντός του σώματος της άνω γνάθου στις δυο πλευρές της ρινικής κοιλότητας.

 Η οξεία ιγμορίτιδα είναι η συχνότερη ρινοκολπίτιδα που χρειάζεται να αντιμετωπίσει ένας ιατρός και η περισσότερο μελετημένη. Είναι συχνή στην κλινική πράξη και προσβάλλει περίπου το 10 έως και το 15% του πληθυσμού της Ευρώπης ετησίως. Οι ενήλικες προσβάλλονται περίπου απο 2-3 ιογενείς λοιμώξεις αναπνευστικού το χρόνο και τα παιδιά απο 3-8 με αποτέλεσμα ο αριθμός των περιπτώσεων που μπορούν να εξελιχθούν σε οξεία ιγμορίτιδα να είναι αρκετά μεγάλος μολονότι το ποσοστό των ιογενών λοιμώξεων αναπνευστικού που εξελίσσονται σε οξεία ιγμορίτιδα δεν είναι ασήμαντο.

 Οι επιπλοκές της οξείας ιγμορίτιδας είναι σπάνιες αλλά μπορεί να είναι σοβαρές συμπεριλαμβανομένων ενδοκρανιακών επιπλοκών, όπως η μηνιγγίτιδα και επιπλοκές απο το κόγχο όπως κυτταρίτιδα του κόγχου ή απόστημα (προδιαφραγματική κυτταρίτιδα και απόστημα του κόγχου)

Τι συμπτώματα θα εμφανίσω αν πάσχω απο οξεία ιγμορίτιδα;

 Είναι πολύ σημαντική η ακριβής και η έγκαιρη διάγνωση της οξείας ιγμορίτιδας για την κατάλληλη επιλογή θεραπείας. Ο γιατρός αντιμετωπίζει αρκετές δυσκολίες για να μπορέσει να διαγνώσει ξεκάθαρα την οξεία ιγμορίτιδα και αυτό για τους εξής λόγους:

• Τα συμπτώματα και τα σημεία την οξείας ιγμορίτιδας δεν είναι ειδικά για την συγκεκριμένη πάθηση και είναι δύσκολο να διακριθεί απο μια απλή ιογενή λοίμωξη του αναπνευστικού ή άλλα μη λοιμώδη αίτια.
• Τα πρακτικά διαγνωστικά εργαλεία όπως υπάρχουν σε άλλες παθολογικές καταστάσεις απουσιάζουν.

 Τα γενικά συμπτώματα που εμφανίζεται όταν πάσχεται απο οξεία ιγμορίτιδα είναι τα εξής:

• Ρινική συμφόρηση
• Ρινικές εκκρίσεις
• Οπισθορρινικές εκκρίσεις
• Πίεση/πόνο στο πρόσωπο
• Πυρετό
• Βήχα
• Κόπωση
• Οδονταλγίες άνω γνάθου
• Πίεση/αίσθημα πληρότητας στο αυτί

​

Πως γίνεται η διάγνωση της οξείας ιγμορίτιδας;

 Η πλήρης διάγνωση της οξείας ιγμορίτιδας τίθεται με την παρακέντηση του ιγμορείου. Ωστόσο, όταν αυτό δεν συμβεί διότι δεν συνηθίζεται υπάρχουν κάποια κριτήρια που μας κατευθύνουν στην οξεία ιγμορίτιδα και αυτά είναι τα εξής:

 Συμπτώματα > 4 ημέρες και/ή σοβαρά συμπτώματα. Τουλάχιστον δύο μείζονα κριτήρια και 1 ελλάσον ή 1 μείζον και 2 ελάσσονα

• Μείζονα ( 1. Κεφαλαλγία 2. Αίσθημα πίεσης στα ιγμόρεια 3. Ρινική απόφραξη 4. Πυώδεις ρινικές εκκρίσεις 5. Διαταραχές όσφρησης)​
• Ελάσσονα ( 1. Βήχας 2. Κακουχία 3. Οδονταλγίες 4. Ευερεθιστότητα 5. Κάκοσμη Αναπνοή 6. Ωταλγία)

 Υπάρχουν επίσης κάποιες πρόσθετες/χρήσιμες διαγνωστικές εξετάσεις οι οποίες είναι οι εξής:

• Δείγματα υπο ενδοσκοπικό έλεγχο. Ο ενδοσκοπικός έλεγχος θεωρείται αξιόπιστη τεχνική και αποτελεί πλέον την βασική εξέταση. Με την παρουσία των βασικών συμπτωμάτων στο 90% των περιπτώσεων  πραγματοποιείται ενδοσκοπική εξέταση ως μέσο διάγνωσης.
• Απεικόνηση ( 1. Απλές ακτινογραφίες 2. Αξονική τομογραφία 3. MRI  4. Υπέρηχοι ). Ο κύριος περιορισμός των ακτινογραφιών είναι η έλλειψη ειδικότητας. Το υπερηχογράφημα χρησιμοποιείται συχνά οχι μόνο στην Ελλάδα αλλα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η  αξονική τομογραφία επιτρέπει καλή παρατήρηση των παραρρίνιων κόλπων και παρέχει υψηλής ευκρίνειας μελέτη του συστήματος των στομίων και πόρων του πλάγιου ρινικού τοιχώματος. 

Η ιγμορίτιδα χρονικά ταξινομείται ως:

Οξεία: τα συμπτώματα που διαρκούν 7-30 ημέρες.
Υποξεία: η φλεγμονή διαρκεί από 4-12 εβδομάδες.
Υποτροπιάζουσα: υπάρχουν πάνω από 3 σημαντικά οξέα επεισόδια σε ένα χρόνο, διάρκειας ίσης ή μεγαλύτερης από 10 ημέρες.
Χρόνια: τα συμπτώματα επιμένουν για πάνω από 90 ημέρες (μπορεί να προκληθούν μη αναστρέψιμες βλάβες στο βλεννογόνο των κόλπων), με ή χωρίς οξείες εξάρσεις.

Ιογενής νόσος θεωρείται ότι θα διαρκέσει λιγότερο από 10 ημέρες, ενώ επιδείνωση των συμπτωμάτων γίνεται μετά από 5 ημέρες ή τα συμπτώματα που εκτείνονται πέραν των 10 ημερών δείχνουν βακτηριακή λοίμωξη.

Έχω διαγνωσθεί με οξεία ιγμορίτιδα τι μπορώ να κάνω;

 Μια επίσκεψη στον ιατρό σας θα μπορέσει να σας δώσει την κατάλληλη θεραπεία για την απαλλαγή αυτού του προβλήματος. Η οξεία ιγμορίτιδα όταν ευθύνεται σε κάποιο μικρόβιο τότε χορηγείται το κατάλληλο αντιμικροβιακό φάρμακο. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την οξεία ιγμορίτιδα είναι τα εξής:

• Αντιβακτηριδιακά πρώτης γραμμής ( Αμοξυκιλλίνη- κλαβουλανικό, 2ης/3ης γενιάς κεφαλοσπορίνες (κεφουροξίμη, αξετιλική κ.α) , Πρώτης γραμμής φλουοροκινολόνες έναντι των πνευμονιοκόκκων(λεβοφλοξασίνη, μοξιφλοξασίνη) 
• Αντιβακτηριδιακά δεύτερης γραμμής ( Αντιπνευμονιοκοκκικές φλουοροκινολόνες( λεβοφλοξασίνη, μοξιφλοξασίνη) μετα απο βακτηριολογική και ακτινολογική επιβεβαίωση, Μακρολίδες, Κετολίδη, Κεφαλοσπορίνες)
• Χρήσιμες πρόσθετες θεραπευτικές στρατηγικές για την ανακούφιση των συμπτωμάτων ( Αναλγητικά, Αντιπυρετικά, Αποσυμφορητικά, Ρινικές πλύσεις, Εισπνοές υδρατμών και θερμά επιθέματα)

Υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση η οξεία ιγμορίτιδα;

 Σε περιπτώσεις υποτροπιάζουσας ιγμορίτιδας μετά απο ενδοσκόπηση ρινός και αξονική τομογραφία μπορεί η μόνιμη πλέον θεραπευτική λύση του ασθενούς να είναι μέσω της λειτουργικής ενδοσκοπικής χειρουργικής των παραρρινίων ( FESS).

Παράγοντες που προδιαθέτουν ρινοκολπίτιδες:

• Λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
• Αλλεργία.
• Άσθμα.
• Κάπνισμα.
• Ορμονική κατάσταση (π.χ., εγκυμοσύνη).
• Ρινική ξηρότητα.
• Ο σακχαρώδης διαβήτης.
• Παρουσία ξένου σώματος.
• Νεοπλασία, τριάδα Samter
• Εισπνοή ερεθιστικών (π.χ., κοκαΐνη).
• Ιατρογενής (π.χ., τοποθέτηση ρινογαστρικού σωλήνα, μηχανική υποστήριξη της αναπνοής).
• Οδοντικά προβλήματα (π.χ. τραύμα, λοίμωξη).
• Ορισμένες αθλητικές δραστηριότητες (π.χ. κολύμπι, καταδύσεις, σε μεγάλο υψόμετρο αναρρίχηση).
• Μηχανική απόφραξη (π.χ., σκολίωση ρινικού διαφράγματος, ρινικοί πολύποδες, υπερτροφία κάτω ρινικών κογχών).
• Ιστορικό τραύματος (π.χ. κάταγμα ρινός).
• Ανοσοκαταστολή.
• Σπάνιες αιτίες περιλαμβάνουν κυστική ίνωση, νεοπλασία ως μέρος της τριάδας του Samter (υπερευαισθησία στην ασπιρίνη, ρινικοί πολύποδες, άσθμα), σαρκοείδωση, κοκκιωμάτωση.

Τι είναι η χρόνια ιγμορίτιδα;

 Ο ορισμός της χρόνιας ιγμορίτιδας δεν είναι εύκολος. Ορίζεται ως η φλεγμονή του βλεννογόνου των παραρρινίων κόλπων που σχετίζεται με φλεγμονή του βλεννογόνου της ρινός και συχνά σχετίζεται με φλεγμονώδεις αλλοιώσεις των παρακείμενων οστέινων δομών. Παράγοντας που σχετίζεται είναι η δυσλειτουργία των κροσσών, η οποία διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή δυσκινησία. Η ατοπία αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα χρόνιας ιγμορίτιδας. Ασθενείς με χρόνια ιγμορίτιδα εμφανίζουν πολυ συχνά προσβολή του κατώτερου αεραγωγού καθώς και δυσλειτουργίες του ανοσολογικού τους συστήματος. Πρόσφατα οι μελέτες αποδίδουν πως το αίτιο που προκαλεί την χρόνια ιγμορίτιδα είναι μύκητες που αποικίζουν το φυσιολογικό παραρρίνιο κόλπο και δημιουργούν σαπροφυτικές κρούστες. Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν μύκητες σε ιστολογικές εξετάσεις ή καλλιέργειες καθώς και εωσινοφιλική διήθηση.

Πως πραγματοποιείται η διάγνωση της χρόνιας ιγμορίτιδας;

 Η διάγνωση στηρίζεται στα κλινικά συμπτώματα τα οποία μπορούν να είναι τα εξής:

• Ρινική απόφραξη / συμφόρηση
• Υποσμία / ανοσμία
• Ρινική καταρροή / οπισθορρινικές εκκρίσεις
• Πόνος / αίσθημα πίεσης στο πρόσωπο

 Παρουσία δύο ή περισσοτέρων συμπτωμάτων είναι υποχρεωτικά για την διάγνωση της χρόνιας ιγμορίτιδας σχετιζόμενα με ενδοσκοπικά ευρήματα ( πολύποδες, ρινόρροια και/ή οίδημα) και/ή ευρήματα στην αξονική τομογραφία.

Έχω χρόνια ιγμορίτιδα τι μπορώ να κάνω;

 Η επίσκεψη στο ΩΡΛ γιατρό σας θα μπορέσει να σας κατευθύνει ανάλογα στην κατάλληλη θεραπεία. Οι θεραπείες είναι οι εξής:

• Όταν δεν υπάρχουν ρινικοί πολύποδες συστήνονται τοπικά στεροειδή σε ήπια νόσηση. Μετά απο τρείς μήνες θεραπείας αν δεν υπάρξει ανταπόκριση μια μακροχρόνια αγωγή με μακρολίδες προστίθεται στα στεροειδή.
• Σε μια μέτρια/σοβαρή χρόνια ιγμορίτιδα χωρίς ρινικούς πολύποδες συστήνεται μια μακροχρόνια αγωγή με μακρολίδες και τοπικά στεροειδή. Σε απουσία ανταπόκρισης μετά απο 3 μήνες αγωγής ενδείκνυται η ενδοσκοπική ενδορρινική χειρουργική αντιμετώπιση.
• Στη χρόνια ιγμορίτιδα με αμφοτερόπλευρους πολύποδες συστήνεται μια πολύ μακροχρόνια αγωγή με τοπικά κορτικοειδή στην ήπια και μέτρια βαρύτητας νόσο. Έαν δεν υπάρχει βελτίωση μετά απο 3 μήνες θεραπείας σκεφτόμαστε τη χειρουργική αντιμετώπιση. Μετεγχειρητικά υποχρεωτικά θα χορηγηθούν τοπικά στεροειδή.
• Σε σοβαρή χρόνια ιγμορίτιδα με ρινικούς πολύποδες συστήνεται βραχυχρόνια θεραπεία με στεροειδή απο το στόμα και τοπικά στεροειδή. Σε αποτυχία της θεραπείας συστήνεται χειρουργείο. Μετεγχειρητικά χορηγούνται τοπικά στεροειδή και μπορεί να χρειαστεί χορήγηση μακροχρονίως μακρολίδων και για μικρό διαστημα κορτικοειδών απο το στόμα.
• Όταν υπάρχουν ενδείξεις επιπλοκών όπως συμπτώματα απο τον κόγχο, όπως περικογχικό οίδημα, μετατόπιση του βολβού, διπλωπία, μειωμένη οπτική οξύτητα, οφθαλμοπληγία ή συμπτώματα μετωπιαίας κεφαλαλγίας, οιδήματος μετωπιαία, μηνιγγίτιδας ή εστιακή νευρολογική σημειολογία η ενδονοσοκομειακή νοσηλεία, τότε απαιτείται επείγουσα διερεύνηση και πιθανώς χειρουργική αντιμετώπιση.

Η διαφορική διάγνωση:

• Αλλεργική ρινίτιδα.
• Κοινό κρυολόγημα (οξεία ρινοφαρυγγίτιδα).
• Αδενοειδίτιδα, ιδιαίτερα στα παιδιά.
• Υπάρχουν επίσης μια σειρά από αιτίες που προκαλούν πονοκέφαλο.

Ιγμορίτιδα (ενδοσκοπική εικόνα) στους ενήλικες και στα παιδιά.

Βασικό!

 Η ιγμορίτιδα και άλλες ρινοκολπίτιδες συνηθώς έχουν ήπια μορφή αλλά μπορούν να προκαλέσουν δυσάρεστα συμπτώματα με πιθανή εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών. Γι¨αυτό εάν το απλό κρυολόγημα αλλάζει δραματικά σε παρουσία αισθήματος πληρότητας προσώπου, χρωματιστές πρόσθιες και οπισθορρινικές εκκρίσεις, οιδήματα βλεφάρων και οπισθοβολβική κεφαλαλγία, τότε πρέπει επειγόντως να επικοινωνήσετε με τον ωτορινολαρυγγολόγο σας ή να πάτε στο πλησιέστερο εφημερεύον Νοσοκομείο.