Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι η παροχή πληροφοριών σε μια διαφορετική και πιο λογική προσέγγιση, ώστε να καταλάβετε από που μπορεί να προέρχεται το ροχαλητό.
Το ροχαλητό είναι ένας θόρυβος που παράγεται όταν κοιμάστε. Αυτό που δεν συνειδητοποιείτε είναι ότι η παραγωγή θορύβου είναι στην πραγματικότητα μια ορχήστρα ήχων από διάφορες περιοχές των αεραγωγών του ατόμου, από την άκρη της μύτης έως και την τραχεία.
Το ροχαλητό μπορεί να είναι αποτέλεσμα:
- 10% σκολίωσης ρινικού διαφράγματος
- 20% δόνησης στο πίσω μέρος της μύτης
- 10% δόνησης από τα πλάγια τοιχώματα του φάρυγγα
- 20% δόνησης από τη σταφυλή και τον ουρανίσκο
- 40% δόνησης λόγω της της υπερτροφίας της βάσης της γλώσσας
Σε ένα άλλο άτομο το ροχαλητό μπορεί να είναι αποτέλεσμα:
- 60% σκολίωσης ρινικού διαφράγματος
- 20% διευρυμένων ρινικών κογχών
- 5% δόνησης στα μάγουλα
- 5% από τα δονούμενα χείλη
- 10% δόνησης της σταφυλής και του ουρανίσκου
Στην περίπτωση, όπου το 80% του ροχαλητό οφείλεται στην σκολίωση ρινικού διαφράγματος και την υπερτροφία κάτω ρινικών κογχών, πέρα από τις λύσεις ρινικών ταινιών και ρινικών αποσυμφορητικών μπορεί να βοηθήσει και ο ευθειασμός στραβού διαφράγματος και η μείωση των ρινικών κογχών. Τα προαναφερόμενα ελάχιστα θα βελτιώσουν το ροχαλητό του ασθενή που οφείλεται κυρίως στην υπερτροφία της γλώσσας, στην περίπτωση της οποίας μπορεί να βοηθήσει μια συσκευή CPAP. Λόγω αυτής της μεταβλητότητας σε ανατομικές πηγές του ροχαλητού, η θεραπεία δεν είναι εύκολη.
Πολλές από τις χειρουργικές επεμβάσεις εκτελούνται στην προσπάθεια ελάττωσης του ροχαλητού, είτε κατάργησης του προβλήματος (η σταφυλο-υπερωιο-φαρυγγοπλαστική αφαιρεί τη σταφυλή και περικόπτει τη μαλακή υπερώα, η διαφραγματοπλαστική διορθώνει τη σκολίωση ρινικού διαφράγματος και οι άλλες ελάχιστα επεμβατικές διαδικασίες βοηθάνε στη μείωση της δόνησης μαλακής υπερώας και της σταφυλής).
Για τους περισσότερους ανθρώπους, εάν δεν έχουν καμία ρινική απόφραξη, το μεγαλύτερο μέρος του ροχαλητού προέρχεται από την σταφυλή/τον ουρανίσκο ή/και την βάση της περιοχής της γλώσσας.
Η χειρουργική θεραπεία μπορεί να μειώσει σημαντικά ή ακόμη και να θεραπεύσει το ροχαλητό που οφείλεται στην σταφυλή/μαλακή υπερώα, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί στο ιατρείο ή στην κλινική με ή χωρίς τη γενική νάρκωση. Υπάρχει η δυνατότητα εξιτηρίου την ίδια μέρα.
Ενδοστοματικές συσκευές
Σε ασθενείς με ροχαλητό χωρίς Σύνδρομο υπνικής άπνοιας ενδείκνυται η τοποθέτηση ενδοστοματικών συσκευών. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες είναι οι συσκευές προώθησης ή επανατοποθέτησης κάτω γνάθου (MRS). Οι MRS δρούν με τη μετακίνηση της κάτω γνάθου προς τα εμπρός (5-15 mm) αυξάνοντας την οπίσθια φαρυγγική διάμετρο και αυξάνοντας το μέγεθος του ανώτερου αεραγωγού. Οι συσκευές αυτές είναι μια καλή εναλλακτική λύση όταν ο ασθενής δεν μπορεί να συνεργαστεί με τις κλασσικές συσκευές. Οι MRS ελαττώνουν την υπνηλία, τις άπνοιες, τα συμπτώματα και την αρτηριακή πίεση σε ασθενείς με ήπιο-μέτριο σύνδρομο. Υπάρχουν μερικές φορές προβλήματα κατά την χρήση τους όπως άλγος στην κροταφογναθική άρθρωση, σιαλόρροια/ξηροστομία, οδοντική ενόχληση και πόνος μετά την έγερση με διαταραχή της μάσησης, ενόχληση στους μασητήρες μύες, διαταραχές σύγκλεισης και ορθοδοντικά προβλήματα.
Θετική συνεχής πίεση ανώτερων αεραγωγών
Η εφαρμογή θετικής πίεσης στους αεραγωγούς με χρήση ειδικών συσκευών (CPAP) αποτελεί τη θεραπεία εκλογής για το μέτριο-σοβαρό Σύνδρομο υπνικής άπνοιας αλλά και για το ροχαλητό που συνοδεύεται απο σοβαρά νοσήματα ή επικίνδυνη εργασία. Η εφαρμογή των συσκευών αυτών γίνεται με ειδικές μάσκες. Η θετική πίεση δρα σαν αέριος νάρθηκας συγκρατώντας τους αεραγωγούς, ώστε να μην συγκλίνουν στην εισπνευστική προσπάθεια. Ο συνηθέστερος τρόπος χορήγησης θετικής πίεσης στους αεραγωγούς είναι η συσκευή CPAP. Στο εμπόριο κυκλοφορούν και συσκευές Ayto-CPAP που με ειδικό πρόγραμμα εξασφαλίζουν την ελάχιστη απαραίτητη πίεση που χρειάζονται οι αεραγωγοί για την εξουδετέρωση του συνδρόμου. Σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται συσκευές BIPAP (διφασική/μεταβλητή πίεση) που εφαρμόζουν μικρότερη εκπνευστική πίεση και μεγαλύτερη εισπνευστική πίεση. Η θεραπεία με CPAP έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην αντιμετώπιση ημερήσιων και νυχτερινών συμπτωμάτων αλλά και των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπλοκών του συνδρόμου απο το καρδιαγγειακό, νευρικό και ενδοκρινικό σύστημα. Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από την αφοσίωση στη θεραπεία (>4 ώρες/ημέρα)
Ενδείξεις BiPAP
- Μη αποδοχή CPAP ή και ανάγκη υψηλών πιέσεων (>16 mm H2O)
- Αποτυχία εφαρμογής συσκευής CPAP
- Σύνδρομο υπνικής άπνοιας σε ασθενείς με Χρόνια αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
- Νευρομυϊκά νοσήματα
- Σύνδρομα υποαερισμού με συνοδό ημερήσια υπερκαπνία
- Περιοριστικού τύπου πνευμονοπάθειες
- Συνύπαρξη πάθησης που προκαλεί υπερκαπνία στην εγρήγορση με υψηλή PaCO2
Χειρουργικές θεραπείες περιλαμβάνουν:
- Πλαστική σταφυλής (Σταφυλοπλαστική): Όταν η σταφυλή είναι ιδιαίτερα μεγάλη, η αφαίρεση της μπορεί να μειώσει ή ακόμη και να εξαλείψει το ροχαλητό. Αυτή η διαδικασία γίνεται με τοπική αναισθησία στο ιατρείο, χωρίς νάρκωση και διαρκεί περίπου 5-10 λεπτά για να πραγματοποιηθεί.
- Υπερωϊο-πλαστική με ραδιοσυχνότητες, Coblation ή λέιζερ: με αυτή την τεχνική μειώνεται το μέγεθος του ουρανίσκου και της σταφυλής, ελαχιστοποιείται η ανεπιθύμητη δόνηση που οδηγεί σε ροχαλητό. Ο ιδανικός υποψήφιος είναι ο ασθενής με μεγάλη και παχιά μαλακή υπερώα. Αυτή η διαδικασία γίνεται με τοπική αναισθησία στο ιατρείο ή την κλινική. Η καταστολή δεν είναι απαραίτητη. Το μειονέκτημα είναι ότι μπορεί να χρειαστεί η διαδικασία αυτή να επαναληφθεί έως και 3 φορές. Σε αυτήν την επέμβαση γίνεται εξαίρεση του κατώτερου τμήματος του μαλακού υπερώιου οστού, της σταφυλής, των παρίσθμιων αμυγδαλών, τμήματος βλεννογόνου απο τις οπίσθιες καμάρες. Κύριες επιπλοκές αποτελούν το άλγος κατά την κατάποση και ομιλία, οι λοιμώξεις, η αιμορραγία, η αναγωγή υγρών στη ρινική κοιλότητα λόγω της υπερώιας ανεπάρκειας, η μεταβολή της χροιάς της φωνής, η στένωση και η δυσφαγία. Το ποσοστό επιτυχίας είναι περίπου 50%.
-
Μια καινούργια θεραπεία της αποφρακτικής άπνοιας αποτελεί η χειρουργική τεχνική της φαρυγγοπλαστικής μέσω διαστολής του σφιγκτήρα.
Η τεχνική της φαρυγγοπλαστικής μέσω διαστολής του σφιγκτήρα πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία στο χειρουργείο. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο και συνδυάζεται με την αμυγδαλεκτομή σε ασθενείς στους οποίους δεν έχουν αφαιρεθεί. Η τεχνική αυτή αποτελεί μια μέθοδο συνδυασμού απομάκρυνσης ιστού και επανατοποθέτησης του για την αύξηση του μεγέθους του αεραγωγού χωρίς να επηρεάζει τις φυσιολογικές λειτουργίες όπως είναι η αναπνοή, η ομιλία και η κατάποση. Ο στόχος της χειρουργικής επέμβασης είναι η εξάλειψη της αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο. Συνήθως το ροχαλιτό θα βελτιωθεί δραματικά αφού η μελέτη έδειξε μεγάλα ποσοστά επιτυχίας στους ασθενείς της (85%).
Μετεγχειρητικές οδηγίες
Οι περισσότεροι ασθενείς παραμένουν στο νοσοκομείο 1-2 ημέρες. Οι κύριες ανησυχίες ενώ βρίσκεστε στο νοσοκομείο είναι να βεβαιώνεστε ότι αναπνέετε ελεύθερα, δεν υπάρχει αιμορραγία και πίνετε αρκετά υγρά για να μην υπάρχει ο κίνδυνος της αφυδάτωσης. Μια εφαρμογή που παρέχει αισθητή βελτίωση του μετεγχειρητικού πόνου είναι να κρατάτε πάγο στο στόμα. Με αυτό το τρόπο η χειρουργική περιοχή βελτιώνεται πολύ τις πρώτες 2-3 ημέρες. Αποτελεί έναν από τους ασφαλέστερους τρόπους μείωσης του πόνου και μπορεί να διευκολύνει τη διαδικασία της επούλωσης. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει καλή διατροφή μετά τη χειρουργική επέμβαση. Λόγω του πόνου και του πρηξίματος που αναμένεται μετά τη χειρουργική επέμβαση, πιθανότατα θα είστε σε θέση για υγρή διατροφή τις πρώτες 4-5 ημέρες. Πιέστε τον εαυτό σας να πίνει υγρά ακόμα και αν η διαδικασία είναι επώδυνη. Είναι σημαντικό επίσης το σώμα σας να λαμβάνει πρωτείνες και λίπη στην διατροφή σας για να βοηθήσει την επούλωση και τη διατήρηση του ενεργειακού σας επιπέδου.
Το περπάτημα μετά το χειρουργείο είναι σημαντικό. Οι ασθενείς θα πρέπει να περπατούν τουλάχιστον τρείς φορές την ημέρα μετά την χειρουργική επέμβαση. Παράλληλα οι ασθενείς θα πρέπει να αποφεύγουν την έντονη δραστηριότητα για 4 εβδομάδες μετά την χειρουργική επέμβαση επειδή αυτό αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση και μπορεί να προκληθεί αιμορραγία. Το πρήξιμο στο λαιμό που εμφανίζεται μετά τη χειρουργική επέμβαση μπορεί να προκαλέσει πόνο στη γνάθο ή συμπτώματα στα αυτιά όπως πόνο, πίεση ή πληρότητα. Αυτό είναι σύνηθες και βελτιώνεται εντός 1-2 εβδομάδων μετά τη χειρουργική επέμβαση. Κοιμηθείτε με υπερυψωμένη κεφαλή για τουλάχιστον τρεις ημέρες. Με αυτό το τρόπο μειώνεται κατά τη διάρκεια του ύπνου η ροή του αίματος στις περιοχές της κεφαλής και του λαιμού.
Οι επιπλοκές της τεχνικής αυτής περιλαμβάνουν:
- Πιθανότητα μόλυνσης αν και είναι σπάνια. Οι ασθενείς λαμβάνουν αντιβιοτικά κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης για να μειωθεί η πιθανότητα μόλυνσης.Οι ασθενείς δεν πρέπει να εφαρμόσουν στοματικές πλύσεις μετά τη χειρουργική επέμβαση επειδή πολλές από αυτές περιέχουν αλκοόλ που μπορεί να ερεθίσει την στοματική κοιλότητα και να επηρεάσει την επούλωση.
- Δυσκολία στην κατάποση. Μετά την χειρουργική επέμβαση είναι πιθανό να εμφανιστούν τρόφιμα, ειδικά υγρά στο πίσω μέρος της μύτης.Αυτό συμβαίνει σε πολλούς ασθενείς για μια σύντομη περίοδο (1-2 ημέρες) λόγω του οιδήματος στην περιοχή αλλά είναι ασυνήθιστο αυτή η επιπλοκή να είναι μόνιμη και σημαντική.
- Αλλαγές στην ομιλία. Οι αλλαγές αυτές πολύ σπάνια είναι μόνιμες.
- Ξηρολαιμία ή αίσθηση να υπάρχει κάτι κολλημένο στο λαιμό. Αυτές οι επιπλοκές είναι προσωρινές και σε λίγες περιπτώσεις είναι μόνιμες.
- Τραυματισμός των δοντιών.
Ωστόσο, ακόμη και με αυτές τις λύσεις, το ροχαλητό δεν μπορεί να σταματήσει τελείως γιατί οφείλεται σε πολλά άλλα διαφορετικά επίπεδα του αεραγωγού (δηλαδή, στην δόνηση της γλώσσας, στην δόνηση εσωτερικών δομών ρινός, στην δόνηση λαιμού -πλάγιων φαρυγγικών τοιχωμάτων κλπ.). Όσον αφορά το ροχαλητό της υπερτροφίας της βάσης της γλώσσας υπάρχουν πολλά μικρά βοηθήματα που μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν (μπορείτε για παράδειγμα να τα αγοράσετε από το Amazon.com).
Χειρουργικές επιλογές ανάλογα με το επίπεδο περιγράφονται παρακάτω.
| Επίπεδο | Χειρουργική επέμβαση για τη διόρθωση |
| Ρινικό Επίπεδο |
|
| Επίπεδο στοματικής κοιλότητας |
|
| Γλωσσικό Επίπεδο |
|
| Όλα τα επίπεδα |
|
Ωστόσο, το ροχαλητό μπορεί να οφείλεται σε υποκείμενη παθολογική κατάσταση, όπως την αποφρακτική άπνοια ύπνου (OSA). Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να καθορίσουμε εάν το ροχαλητό οφείλεται σε αποφρακτική άπνοια ύπνου ή είναι μόνο αισθητικής μορφής πρόβλημα. Πολλές φορές συνιστάται πλήρης ενδοσκόπηση ή μερικές φορές και την εξέταση του φαρμακευτικού ύπνου προκειμένου να μας βοηθήσει να προσδιορίσουμε την πηγή του ροχαλητού.
Μια εναλλακτική καινοτόμα και καινούργια θεραπεία πολλά υποσχόμενη στο μέλλον για την αντιμετώπιση του συνδρόμου της υπνικής άπνοιας και του ροχαλητού.
Αυτή η θεραπεία βρίσκεται ακόμα σε πειραματικό στάδιο με μέχρις στιγμής πολύ καλά αποτελέσματα όμως ακόμα δεν μπορούμε να μιλήσουμε με βεβαιότητα για την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα της.
Αν το ροχαλητό επηρεάζει την ποιότητα της ζωής σας, παρακαλούμε επικοινωνήστε με το ιατρείο μας για να κανονίσουμε ένα ραντεβού.
