Οι αμυγδαλές αποτελούν τμήμα του λεμφικού-ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού οι οποίες βρίσκονται στο οπίσθιο τμήμα του λαιμού,το φάρυγγα και βοηθούν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι αμυγδαλές διογκώνονται σε τέτοιο βαθμό όπου συνίσταται η χειρουργική εκτομή τους. Σε κάποιες καταστάσεις οι αμυγδαλές υφίστανται μόλυνση και αρχίζουν και σχηματίζουν λευκό-κίτρινο επίχρισμα (το γνωστό «πύον»). Τα κλασσικά παθολογικά συμπτώματα των αμυγδαλών είναι το άλγος στο λαιμό και η δυσκαταποσία.
Οξεία αμυγδαλίτιδα
Η αμυγδαλίτιδα στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οφείλεται σε ιογενή ή βακτηριακή λοίμωξη που οδηγεί στην φλεγμονή των αμυγδαλών.
Τα βασικότερα συμπτώματα της αμυγδαλίτιδας είναι οι εξέρυθρες,διογκωμένες αμυγδαλές, η δυσκαταποσία,το λευκό-κίτρινο επίχρισμα στις αμυγδαλές,ο πυρετός που συνοδεύεται με ρίγος. Η αμυγδαλίτιδα επίσης μπορεί να προκαλέσει άλγος στο λαιμό, απώλεια φωνής,πονοκέφαλο και διόγκωση των λεμφαδένων.
Οι αμυγδαλές είναι ιδιαίτερα χρήσιμες ως φίλτρα για τα βακτήρια.
Σε ορισμένα όμως από αυτά τα βακτήρια όπως είναι ο β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος της ομάδας Α μπορούν να προσβάλλουν τις αμυγδαλές και να σχηματιστεί φλεγμονή(αμυγδαλιτιδα). Από την άλλη πλευρά οι ιοί μπορούν να προσβάλλουν τις αμυγδαλές και ένας από αυτούς είναι ο ιός Epstein-bar που συνήθως προκαλεί λοιμώδη μονοπυρήνωση. Τα παιδιά είναι περισσότερο εκτεθειμένα στον κίνδυνο εμφάνισης αμυγδαλίτιδας λόγω των συχνών επαφών με ιογενή η' βακτηριακά φορτωμένα πρόσωπα.
Στην ιογενή αμυγδαλίτιδα δεν συνίσταται η χορήγηση αντιβιοτικών!!! Ο τρόπος καταπολέμησης της ιογενής αμυγδαλίτιδας είναι οι γαργάρες με αλμυρό νερό,χλιαρά πόσιμα υγρά όπως είναι ο ζωμός η' το τσάι . Η λήψη παυσίπονων φαρμάκων όπως της ιβουπροφαίνης η' ακεταμινοφαίνης μπορεί και να θεραπεύσουν την ιογενή αμυγδαλίτιδα. Αντιθέτως η βακτηριακή αμυγδαλίτιδα συνίσταται αντιμετώπιση με αντιβιοτικά ευρέως φάσματος από του στόματος. Αυτή η θεραπεία είναι διάρκειας περίπου δέκα ημερών.
Οξεία στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα
Η οξεία στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα ή οξεία κυνάγχη είναι μια βακτηριακή φλεγμονή η οποία συνήθως οφείλεται σε β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α και σπανιότερα σε σταφυλόκοκκο και αιμόφιλο. Άλλα παθογόνα μικρόβια μπορεί να είναι αναερόβια βακτήρια, ιοί και ειδικά βακτήρια όπως οι γονόκοκκοι και το κορυνοβακτηρίδιο της διφθερίτιδας.
Τα συνήθη συμπτώματα που εμφανίζει η πάθηση αυτή είναι τα εξής:
- Πυρετό
- Φαρυγγαλγία
- Οδυνοφαγία
- Τραχηλική λεμφαδενίτιδα
Θεραπεία
Η χορήγηση πενικιλίνης για 10 ημέρες αποτελεί τη θεραπεία πρώτης εκλογής της στρεπτοκοκκικής φαρυγγοαμυγδαλίτιδας
Χρόνια αμυγδαλίτιδα
Υποτροπιάζουσες λοιμώξεις των αμυγδαλών και του περιαμυγδαλικού ιστού μπορεί να οδηγήσουν σε μόνιμη φλεγμονή των αμυγδαλικών κρυπτών και ίνωση του αμυγδαλικού ιστού. Στις κρύπτες που δεν παροχετεύουν αναπτύσσονται βακτήρια. Οι υπεύθυνοι για την χρόνια αμυγδαλίτιδα μικροοργανισμοί είναι αντίστοιχοι με εκείνους που πρακαλούν τις οξείες λοιμώξεις με επικράτηση του β-αιμολυτικού στρεπτόκοκκου. Οι χρόνια φλεγμαίνουσες αμυγδαλές θεωρούνται « εστία» που μέσω της εξάπλωσης βακτηρίων και μεσολαβητών μπορεί να ενεργοποιήσει και άλλες χρόνιες φλεγμονώδεις νόσους στον οργανισμό.
Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της χρόνιας αμυγδαλίτιδας είναι τα εξής:
- Υποτροπιάζον ή επίμονο άλγος στο φάρυγγα
- Δυσφαγία
- Κακουχία
- Δύσοσμο εξίδρωμα των αμυγδαλών
- Έντονα δύσοσμη αναπνοή
- Συνύπαρξη τραχηλικής λεμφαδενοπάθειας
Αμυγδαλολιθίαση (πέτρες στις αμυγδαλές)
Οι αμυγδαλόλιθοι (ή αλλιώς βύσματα αμυγδαλών) είναι μικρές, λευκές αλλοιώσεις που δημιουργούνται πάνω στις αμυγδαλές.
Στην κλινική εξέταση οι αμυγδαλές μπορεί να είναι ρυπαρές ή να υπάρχει πυώδες υλικό στις κρύπτες τους. Οι αμυγδαλές είναι ατροφικές με ίνωση και συχνά ο περιαμυγδαλικός ιστός είναι ερυθηματώδης. Θεραπευτικά χορηγούνται αναλγητικά και επί ενδείξεων αντιβιοτικά. Στους ασθενείς με 5 εως 7 υποτροπές το έτος ως θεραπεία συνίσταται η αμυγδαλεκτομή
Οξεία πυώδης αμυγδαλίτιδα
Η χειρουργική εκτομή των αμυγδαλών είναι αναγκαία όταν ένα άτομο έχει:
-επτά η' περισσότερες φορές επεισόδια οξείας αμυγδαλίτιδας ανά έτος.
-πέντε η' περισσότερες λοιμώξεις του λαιμού ανά δύο έτη.
-τρεις η' περισσότερες λοιμώξεις του φάρυγγα σε χρονικό διάστημα τριών ετών.
Περιαμυγδαλικό απόστημα
Μία από τις επιπλοκές που μπορούν να εμφανιστούν στην αμυγδαλίτιδα είναι ο σχηματισμός περιαμυγδαλικού αποστήματος . Το απόστημα σχηματίζεται στο χώρο μεταξύ της κάψας της αμυγδαλής και των πέριξ φαρυγγικών μυών. Τυπικά εντοπίζεται στο άνω πόλο και κατά μήκος της γλωσσοϋπερώιου καμάρας. Συνήθως ξεκινά με μια οξεία λοίμωξη των αμυγδαλών και κυτταρίτιδα των γύρω ιστών και εξελίσσεται σε απόστημα γύρω απο την κάψα της αμυγδαλής. Το απόστημα εμφανίζεται συνήθως σε ασθενείς με υποτροπιάζουσες οξείες λοιμώξεις των αμυγδαλών και χρόνια αμυγδαλίτιδα η οποία παραμένει χωρίς θεραπεία. Συχνότερα εμφανίζεται σε νεαρούς ενήλικες.
Οι ασθενείς αναφέρουν ιστορικό οξείας λοίμωξης των αμυγδαλών. Κατα την ανάπτυξη του αποστήματος τα συμπτώματα εντείνωνται και οι ασθενείς παραπονιούνται για οδυνοφαγία και μερικές φορές για αφυδάτωση. Σε γενικές γραμμές αναφέρουν μονόπλευρο άλγος σιελόρροια και τρισμό και σε ορισμένες περιπτώσεις ωταλγία στην πάσχουσα πλευρά.
Κατά την κλινική εξέταση παρατηρείται οίδημα και προβολή της μαλθακής υπερώας, παρεκτόπιση της αμυγδαλής προς τη μέση γραμμή και απόκλιση της σταφυλής προς την υγιή πλευρά. Οι τραχηλικοί λεμφαδένες εμφανίζονται διογκωμένοι και επώδυνοι. Η παρακέντηση μπορεί να επιβεβαιώσει την διάγνωση.
Μια από τις επιπλοκές που μπορούν να εμφανίσουν οι αμυγδαλές είναι η ρήξη τους και η διαρροή πύου η οποία διεισδύει στον ουρανίσκο, στο στήθος και στους πνεύμονες. Σε ορισμένες περιπτώσεις το περιαμυγδαλικό απόστημα αποτελεί αίτιο σχηματισμού οιδήματος στο πρόσωπο. Η θεραπεία που συνίσταται για την αντιμετώπιση του περιαμυγδαλικού αποστήματος περιλαμβάνει την παρακέντηση και διάνοιξη του όσο πιο άμεσα είναι εφικτό με παράλληλη ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών και παυσίπονων.
Σε βαριές καταστάσεις η καταλληλότερη θεραπεία μπορεί να αποτελέσει η χειρουργική εκτομή των αμυγδαλών (αμυγδαλεκτομή).
Φώτο: Περιαμυγδαλικό απόστημα
Το περιαμυγδαλικό απόστημα αν αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση των εξής επιπλοκών:
-απόφραξη της αναπνευστικής οδού
-κυτταρίτιδα του δέρματος του τραχήλου, του στήθους
-μεσοθωρακίτιδα
-λοίμωξη του ενδοκαρδίου (ενδοκαρδίτιδα)
-συσσώρευση υγρού γύρω από τον πνεύμονα (υπεζωκοτική συλλογή)
-πνευμονία
Βασικό!!! Σε περίπτωση που αισθανθείτε τα συμπτώματα της οξείας αμυγδαλίτιδας να επιδεινώνονται και εμφάνιση έντονης δυσκαταποσία και τρισμού (δυσκολία πλήρης διάνοιξης του στοματος) υπάρχει έντονη υποψία ανάπτυξης περιαμυγδαλικού αποστήματος. Αυτή η κατάσταση απαιτεί άμεση παρέμβαση του ωτορινολαρυγγολόγου σας για την διερεύνηση και σε περίπτωση ύπαρξης περιαμυγδαλικού αποστήματος την διάνοιξη και παροχέτευση του. Στους δικούς μας ασθενείς πραγματοποιείται στο ιατρείο ενδοσκόπηση του ανώτερου αναπνευστικού για την παρακέντηση του αποστήματος. Εάν διαγνωσθεί και επιβεβαιωθεί η ύπαρξη περιαμυγδαλικού αποστήματος τότε γίνεται εισαγωγή στην κλινική της προτίμησης σας. Ή διάνοιξη και η παροχέτευση γίνεται με τοπική αναισθησία. Η εισαγωγή συνήθως είναι διάρκειας 1-3 ημερών με παράλληλη ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών και παυσίπονων.
Καρκίνος αμυγδαλής
Ο καρκίνος αμυγδαλής- αμυγδαλών εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες και καταναλώνουν συστηματικά αλκοόλ. Το σύνηθες εύρος της ηλικίας που προσβάλει αυτός ο τύπος κακοήθειας είναι 50 έως 70 ετών. Τα κύρια συμπτώματα του καρκίνου των αμυγδαλών περιλαμβάνουν το άλγος του λαιμού (συνήθως μονοπλευρα) με πιθανή αντανάκλαση στο σύστοιχο αυτί. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθεί διόγκωση μιας παρίσθμιας αμυγδαλής με σκληρότητα .
Η νόσος άμα αφεθεί χωρίς θεραπεία έχει τη δυνατότητα να εξαπλωθεί στους λεμφαδένες και στη συνέχεια να επεκταθεί στο υπόλοιπο σώμα .
Φώτο: Καρκίνος αμυγδαλής
Η αμυγδαλή αποτελεί τη συχνότερη εστία εντόπισης καρκινωμάτων του στοματοφάρυγγα. Όπως και στα υπόλοιπα καρκινώματα της κεφαλής και του τραχήλου κυριαρχούν τρείς θεραπευτικές επιλογές:
- Χειρουργική πρωτοπαθούς εστίας και τραχήλου
- Χειρουργική επέμβαση με συνδυασμό επικουρική ακτινοθεραπεία ή ακτινοχημειοθεραπεία
- Πρωταρχική ακτινοχημειοθεραπεία
Η κάθε θεραπευτική επιλογή θα πρέπει να συζητηθεί με τον ασθενή σε κάθε περίπτωση. Τα καλύτερα ποσοστά ίασης μπορούν να επιτευχθούν με συνδυασμένη θεραπεία που ακολουθείται απο την ακτινοχημειοθεραπεία. Σημαντικές περιοχές ή δομές για την αξιολόγηση της διήθησης του όγκου απο το καρκίνωμα είναι:
- η προσπονδυλική περιτονία
- η καρωτίδα
- η βάση του κρανίου
Βασικό!!! Εάν εμφανίζεται παρόμοια συμπτώματα σύμφωνα με τα παραπάνω που αναφέρθηκαν συνίσταται να υποβληθείτε σε πλήρη ωτορινολαρυγγολογικό έλεγχο με ενδοσκόπηση και διερεύνηση με επιπλέον εξετάσεις (αξονική, MRI, pet scan κλπ.). Η πρώιμη διάγνωση αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την μακροχρόνια επιβίωση του ασθενούς . Ό καρκίνος της αμυγδαλής έχει δυσμενής πρόγνωση σε προχωρημένα στάδια και η διάγνωση συνήθως καθυστερείται λόγω αμέλειας των ασθενών με αποτέλεσμα η πρώτη επίσκεψη τους στον ωτορινολαρυγγολόγο μέχρι και 2 έτη αργότερα να πραγματοποιείται.
