Σε περίπτωση που παρατηρήσεται στο λαιμό σας μια διογκωμένη ή/και ερεθισμένη μάζα αυτή μπορεί να προέρχεται απο την θηλή του πόρου του Stensen και μπορεί να έχετε υποστεί μια ιογενή λοίμωξη των σιελογόνων αδένων σας η οποία ονομάζεται παρωτίτιδα. Σε περίπτωση τέτοιας ανησυχίας χρειάζεται να επικοινωνήσεται με έναν ΩΡΛ ιατρό για μια πλήρη ωτορινολαρυγγική εξέταση.
Παρωτίτιδα
Η παρωτίδα είναι η μεγαλύτερη απο τους μεγαλύτερους σιελογόνους αδένες. Αποτελεί ένα σύνθετο σωληνοκυψελοειδή αδένα που αποτελείται αποκλειστικά απο κυψελιδικά κύτταρα που παράγουν ορρώδες έκκριμα.
Η παρωτίτιδα είναι η πιο συχνή ιογενής λοίμωξη των σιελογόνων αδένων, που εμφανίζεται με μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη διόγκωση των παρωτίτιδων. Στο 85% προσβάλλει τα παιδιά κάτω των 15 ετών. Μπορεί επίσης να προσβάλλει ενήλικες- κυρίως ηλικιωμένους ή γηριατρικούς ασθενείς.
Συμπτώματα παρωτίτιδας
Τα συμπτώματα απο τους αδένες εμφανίζονται συχνά μετά απο μια πρόδρομη περίοδο 1-3 ημερών όπου τα συμπτώματα του ασθενούς μπορεί να είναι:
- Αδυναμία
- Δυσφορία
- Απώλεια της όρεξης
- Ρίγη
- Πονοκέφαλος
- Πυρετός
- Φαρυγγοδυνία
- Διόγκωση διάρκειας εώς μια εβδομάδα χωρίς την ύπαρξη πύου
Αιτιολογία ιογενής παρωτίτιδας
Η ιογενής παρωτίτιδα οφείλεται σε έναν παραμυξοϊο έναν RNA ιό που σχετίζεται με τον ιό της influenza και parainfluenza. Η παρωτίτιδα μεταδίδεται με τα σταγονίδια σάλιου και ρινοφαρυγγικώ εκκρίσεων του εκπνεόμενου αέρα απο ένα μολυσμένο άτομο και εύκολα διασπείρεται.
Επιπλοκές ιογενής παρωτίτιδας
Στις επιπλοκές τις παρωτίτιδας περιλαμβάνονται:
- Ορχίτιδα (25% των νέων ανδρών)
- Παγκρεατίτιδα
- Νευροαισθητήριος βαρηκοϊα
- Μηνιγγοεγκεφαλίτιδα
- Σε περίπτωση προσβολής σε εγκυμοσύνη υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης εμβρυϊκής ενδοκαρδιακής ινοελάστωσης
Θεραπεία ιογενής παρωτίτιδας
Η κλασσική θεραπεία συμπεριλαμβάνει σιελαγωγά και ενυδάτωση ανάλογα με την πορεία και την διάρκεια της νόσου.
Οξεία μικροβιακή παρωτίτιδα
Η οξεία μικροβιακή παρωτίτιδα έχει αιφνίδια έναρξη με μαλακή, επώδυνη διόγκωση του σιελογόνου αδένα. Οι παρωτίδες προσβάλλονται πιο συχνά απο τους υπογνάθιους σιελογόνους. Η πιθανότερη αιτία είναι οτι η βακτηριοστατική δράση του σάλιου της παρωτίδος, είναι υποδεέστερη απο αυτή του υπογνάθιου. Πίεση στον αδένα προκαλεί πόνο και αποβολή πυώδους εκκρίματος απο τη θηλή. Οι μαλάξεις του αδένα και η παροχέτευση πύου και σάλιου, αν και ανώδυνες, ανακουφίζουν τον ασθενή, ελαττώνοντας την πίεση μέσα στο εκκριτικό σύστημα των πόρων.
Θεραπεία οξείας μικροβιακής παρωτίτιδας
Η θεραπεία συνίσταται σε αντιβιοτικά ευρέως φάσματος και αντιφλεγμονώδη για την μείωση του πόνου και της διόγκωσης. Σε περιπτώσεις σοβαρής φλεγμονής και συνοδού διόγκωσης και τάσης του δέρματος, τα κορτικοστεροειδή μειώνουν την φλεγμονή και προσφέρουν γρήγορη ανακούφιση απο τα συμπτώματα.
Υποτροπιάζουσα ή χρόνια παρωτίτιδα
Η υποτροπιάζουσα ή χρόνια παρωτίτιδα χαρακτηρίζεται απο υποτροπιάζοντα επεισόδια οξείας ή υποξείας, μονόπλευρης ή αμφοτερόπλευρης διόγκωσης των παρωτιδικών αδένων και συνήθως συνοδεύονται με πυρετό και πόνο. Απο τον πόρο, που συχνά είναι οιδηματώδης μπορεί να εξέρχεται βλεννοπυώδης έκκριση. Η ιστολογική εξέταση των σιελογόνων αδένων αποκαλύπτει μαζική διήθηση απο λεμφοκύτταρα με σχηματισμό λεμφοθυλακίων και κυστικών σχηματισμών των πόρων (σιελεκτασιών)
Για την θεραπεία χορηγούνται συνήθως αντιφλεγμονώδη. Αντιβιοτικά δίδονται στις περιπτώσεις πυόρροιας ή σε περιπτώσεις επίμονης διόγκωσης παρα τη λήψη αντιφλεγμονωδών.
Διάγνωση της παρωτίτιδας
Η εξεταστική μέθοδος εκλογής είναι ο υπέρηχος και είναι παθογνωμονικός για τη νόσο καθώς αποκαλύπτει όλες τις παθολογικές αλλοιώσεις και το τοπικό διάχυτο οίδημα. Η σιελενδοσκόπηση είναι επίσης πολύ σημαντική διότι αποκαλύπτει διάχυτη ελάττωση της διαμέτρου του πόρου του Stensen συνοδευόμενη συχνά απο πολλαπλές εντοπισμένες στενώσεις και σπάνια σιελόλιθους. Η χειρουργική επέμβαση της παρωτίδας και η απολίνωση του πόρου καλύτερο θα είναι να αποφεύγονται.
Κυστικές παθήσεις σιελογόνων αδένων
- Υδατίδα κύστη. Οι σιελογόνοι αδένες προσβάλλονται απο μια κυστική αλλοίωση και η διάγνωση συνήθως τίθεται μετεγχειρητικά.
- Βατράχιο. Είναι μια βλεννοκήλη του εδάφους του στόματος που εξορμάται απο κάποιον μεμονομένο ελάσσονα σιελογόνο αδένα ή απο τον υπογλώσσιο σιελογόνο αδένα. Το μέγεθος του ποικίλλει και μπορεί να καταδύεται βαθύτερα στο έδαφος του στόματος ή στον τράχηλο, κάτω απο τον γναθοϋοειδή μυ. Δεν υπάρχει συνοδός πόνος.
- HIV ψευδοκύστεις
Σύνδρομο Sjogren
Το σύνδρομο Sjogren είναι μια συστηματική αυτοάνοση ασθένεια. Η αυτοάνοση διαδικασία προκαλείται απο ένα συγκεκριμένο συνδυασμό εγγενών (ατομική προδιάθεση) και εξωγενών παραγόντων που δημιουργούν μια μη φυσιολογική ανοσολογική απάντηση.
Συμπτώματα συνδρόμου Sjogren
Συμπτώματα:
- Ξηροστομία, η υποκείμενη αίσθηση ξηρότητας του στόματος είναι το βασικό χαρακτηριστικό.
- Πόνος στο στόμα
- Προσκόλληση τροφίμων στους βλεννογόνους
- Δυσφαγία
- Επιτάχυνση τοπικών λοιμώξεων (καντιντίαση, τεριδόνα, περιοδοντική νόσο και γωνιακή χειλίτιδα)
- Χρόνια ή επεισοδιακή διόγκωση των μεγάλων σιελογόνων αδένων συνήθως αμφοτερόπλευρα.
- Ξηροφθαλμία το υποκείμενο αίσθημα της ξηρότητας του οφθαλμού με συνοδεία κνησμού, πόνου, φωτοευαισθησία, ερύθημα, κόπωση των ματιών ή μειωμένη οπτική οξύτητα.
- Ξηρότητα της μύτης, του φάρυγγα και της τραχείας με αποτέλεσμα την επίμονη βραχνάδα και το χρόνιο μη παραγωγικό βήχα.
- Δερματική ξηρότητα
Ειδικά τέστ διάγνωσης
- Τα κύρια οφθαλμικά τέστ είναι το Schirmer τεστ και η χρώση rose Bengal
- Η βιοψία των μικρών σιελογόνων αδένων αποτελεί μια υψηλής ακρίβειας μέθοδος για την διάγνωση
- Στοματική συμμετοχή (Μέτρηση ροής σιέλου των σιελογόνων αδένων, σιελοχημεία, σιελογραφία, σπινθηρογράφημα)
