Λοιμώξεις αυτιών

 Το αυτί  μπορεί να υποστεί διάφορους τύπους μολύνσεων όμως ο συχνότερος τύπος μόλυνσης στα παιδιά είναι η μέση ωτίτιδα.

 Η οξεία μέση ωτίτιδα στα παιδιά αποτελεί φλεγμονή στο κοίλο του τυμπάνου και είναι αποτέλεσμα συνήθως λοίμωξης απο το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα που εξαπλώνεται διαμέσου της ευσταχιανής σάλπιγγας. Η ευσταχιανή σάλπιγγα αποφράσσεται λόγω του οιδήματος με αποτέλεσμα να  δημιουργείται εισρόφηση της τυμπανικής μεμβράνης και να προκαλείται εξίδρωση απο το βλεννογόνο της τυμπανικής κοιλότητας. Η πίεση που δημιουργείται μέσα στο μέσο αυτί επιφέρει σοβαρό άλγος και το τύμπανο γίνεται ερυθρό και προβάλλει προς τα έξω.

 Ανατομικά το αυτί διακρίνεται σε τρία μέρη:

1. Έξω αυτί
2. Μέσο αυτί
3. Έσω αυτί                

  Το έξω αυτί περιλαμβάνει το πτερύγιο και τον έξω ακουστικό πόρο.

  Το μέσο αυτί αποτελείται απο το τυμπανικό υμένα,την τυμπανική κοιλότητα,την ευσταχιανή σάλπιγγα και τις αεροφόρους κοιλότητες της μαστοειδούς.

 Το έσω αυτί (λαβύρινθος) είναι μια οστέινη κάψα που περιέχει τον υμενώδη λαβύρινθο και αποτελείται απο το κοχλία, την αίθουσα και τους τρείς ημικύκλιους σωλήνες,

Ένας άλλος κοινός τύπος της μόλυνσης αυτιών στα παιδιά είναι η εξωτερική ωτίτιδα , αλλιώς το «αυτί του κολυμβητή», μια λοίμωξη του δέρματος του ακουστικού πόρου ( έξω από το τύμπανο).

 Συμβαίνει συχνά μετα απο μικροτραυματισμούς απο καθαρισμό του έξω ακουστικού πόρου π.χ με μπατονέτες ή το καλοκαίρι μετα απο κολύμβηση στη θάλασσα. Ο στρεπτόκοκκος, ο σταφυλόκοκκος και η ψευδομονάδα είναι τα συχνότερα υπεύθυνα μικρόβια για την εμφάνιση της εξωτερικής ωτίτιδας. Τα συμπτώματα κυμαίνονται απο ένα απλό ενόχλημα στο αυτί μέχρι και έντονο διαξιφιστικό άλγος. Στα πρώτα στάδια ο έξω ακουστικός πόρος παρουσιάζει ερυθρότητα και οίδημα και σε προχωρημένα στάδια οδηγεί στην πλήρη απόφραξη του έξω ακουστικού πόρου.

Για την αντιμετώπιση μιας οξείας εξωτερικής ωτίτιδας είναι απαραίτητος ο σχολαστικός καθαρισμός του έξω ακουστικού πόρου. Απαραίτητη είναι και η ενστάλλαξη σταγόνων στον έξω ακουστικό πόρο που περιέχουν αντιβιοτικό και κορτιζόνη. Σε περίπτωση προχωρημένης στένωσης τοποθετούμαι μέχρι βάθους μια γάζα εμποτισμένη με αντιβιοτικό και κορτιζόνη για 42 ώρες. Σε περίπτωση ωταλγίας χορηγείται αναλγητική αγωγή και συνίσταται αποφυγή έκθεσης στο νερό. Σε εμφάνιση ωτόρροιας πραγματοποιείται λήψη του εκκρίματος για καλλιέργεια και αντιβιόγραμμα για την χορήγηση κατάλληλου αντιβιοτικού.

Ο κύριος λόγος για τον οποίο τα παιδιά παθαίνουν περισσότερες λοιμώξεις του μέσου ωτός (μέση ωτίτιδα) απ` ότι οι ενήλικοι, είναι η κακή λειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας, που συνδέει το μέσο αυτί με το οπίσθιο μέρος της μύτης. Ο σωλήνας αυτός αναπτύχθηκε, ώστε να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση του αέρα στο εξωτερικό του αυτιου και να απομακρύνεται το υγρό στην περίπτωση λοίμωξης.

Η ευσταχιανή σάλπιγγα ενός παιδιού και ενός ενήλικου ατόμου δεν λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο, για διάφορους λόγους. Θα ήταν υπερβολικά απλουστευμένο να πούμε, ότι στα παιδιά η σάλπιγγα αυτή είναι πολύ στενότερη.

Εκτός από αυτό, υπάρχουν και πολλοί άλλοι παράγοντες, που επηρεάζουν την λειτουργία της, όπως το μέγεθος, η γωνία, η δράση των μυών, υπεύθυνων για το άνοιγμα της σάλπιγγας και πολλά, πολλά άλλα.

Συμπερασματικά τα αυτιά των παιδιών δεν αερίζονται τόσο καλά, όσο τα αυτιά των ενηλίκων. Ακριβώς όπως και με όλες τις άλλες ιδιαιτερότητες της ανθρώπινης ανατομίας, η λειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας διαφέρει από άτομο σε άτομο. Μερικά παιδιά παθαίνουν πολύ συχνά λοιμώξεις σε όλα τα μέρη του αυτιού, ενώ κάποια άλλα δεν τις παθαίνουν ποτέ. Συνολικά τα μικρά παιδιά είναι πιο επιρρεπή σε μολύνσεις και συσσώρευση υγρού στα αυτιά,

Η κατάσταση βελτιώνεται, όταν τα περισσότερα παιδιά φτάνουν στην ηλικία των 4-6 ετών, επειδή ο σάλπιγγας ωριμάζει αρκετά και λειτουργεί, όπως και στους ενήλικους.

Εκτός από τα προβλήματα με την ευσταχιανή σάλπιγγα, τα μικρά παιδιά έχουν ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα και συνέχεια βρίσκονται σε επαφή με άλλα άρρωστα παιδιά στο σχολείο η στο νηπιαγωγείο. Οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (όπως το κοινό κρυολόγημα) είναι πιο συχνές στα παιδιά, και αυτό μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία της σάλπιγγας και λοιμώξεις , με έντονο πρήξιμο στους τοίχους.

Οι αλλεργίες είναι συχνές στα παιδιά, αλλά δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία που να δείχνουν, ότι αποτελούν αιτία λοιμώξεων στα αυτιά. Παρά το γεγονός, ότι οι αλλεργίες μπορούν και οπωσδήποτε πρέπει να αντιμετωπίζονται, η θεραπεία δεν φαίνεται να έχει μεγάλη επίδραση στις παθήσεις αυτιών. Πολλοί άνθρωποι υποθέτουν, ότι το μπιμπερό, τα γαλακτοκομικά προϊόντα ή η χρήση πιπίλας μπορεί να συμβάλει στην αναπτύξει των ασθενειών του αυτιού, αλλά και πάλι δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτές τις θεωρίες.

Πέρα από αυτό, τα μικρά παιδιά έχουν μεγαλύτερη ποσότητα των αδενοειδών εκβλαστήσεων, σε σύγκριση με τα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικους.

Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) είναι μικρά μαξιλαράκια του ιστού, που αναπτύσσονται στο ρινοφάρυγγα και εμποδίζουν ή προκαλούν μόλυνση στο ένα άκρο της ευσταχιανής σάλπιγγας. Ανήκουν επίσης στους παράγοντες, που συμβάλλουν στην εμφάνιση των ασθενειών στα αυτιά των παιδιών, αλλά αυτό θα το συζητήσουμε παρακάτω.

Οι λοιμώξεις των αυτιών δεν είναι μεταδοτικές, αλλά πολύ συχνά συνδέονται με λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (κρυολογήματα).

Μια τέτοια μόλυνση προκαλεί διόγκωση στο εσωτερικό της μύτης και στους φυσικούς οδούς αποστράγγισης των αυτιών (στην ευσταχιανή σάλπιγγα), κάτι που εμποδίζει τον σωστό αερισμό του αυτιού και έτσι δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες για μια λοίμωξη.  

Επίσης, τα βακτήρια ή οι ιοί μετακινούνται από τη μύτη στο μέσο ους από την ευσταχιανή σάλπιγγα. Εάν το παιδί σας έχει απλά μια μόλυνση στο αυτί, αλλά δεν έχει συμπτώματα κρυολογήματος, αυτό σημαίνει, ότι η ασθένεια δεν είναι απαραίτητα μεταδοτική. 

Η μέση ωτίτιδα (λοίμωξη του μέσου ωτός), σημαίνει ότι ο χώρος πίσω από το τύμπανο (το μέσο αυτί) είναι γεμάτος με μολυσμένο υγρό (πύον). Αν δεν υπάρχει υγρό, δεν υπάρχει μόλυνση στο αυτί (δεν έχει σημασία - πόσο κόκκινο φαίνεται το τύμπανο στην εξέταση).

Μερικές φορές, το υγρό πίσω από το αυτί δεν έχει μολυνθεί, αλλά αντί 'αυτού είναι καθαρό («στείρο»).

Αυτό γίνεται καμιά φορά μετά από την θεραπεία της λοίμωξης με αντιβιοτικά, η και χωρίς καμία προηγούμενη μόλυνση  Στείρο υγρό μπορεί να είναι διάφανο, κίτρινο, παχύρρευστο ή γεμάτο με φυσαλίδες. Το καθαρό υγρό του μέσου ωτός (επίσης γνωστό ως εκκριτική ωτίτιδα )  μπορεί να συσσωρευτεί στο αυτί του παιδιού σε διάφορα χρονικά διαστήματα.

Αυτό συμβαίνει, επειδή η υποκείμενη αιτία (κακός εξαερισμός μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας) παραμένει ίδια υπό όλες τις συνθήκες και δεν είναι σίγουρο, ότι το καθαρό υγρό θα οδηγήσει σε μια νέα μόλυνση.

Τα οστάρια του μέσου ωτός.

Κάθε φορά, που στο αυτί συσσωρεύεται υγρό (μολυσμένο ή καθαρό), θα υπάρξει και μια προσωρινή απώλεια ακοής. Αυτό συμβαίνει επειδή το ρευστό υγρό παρεμβαίνει στην μετάδοση του ήχου μέσω του ακουστικού νεύρου. Όταν το υγρό θα απομακρυνθεί, η ποιότητα της ακοής επανέρχεται στο σχεδόν φυσιολογικό επίπεδο. Ο ήχος, φτάνοντας στο τύμπανο, μεταδίδεται μέσω μιας αλυσίδας, αποτελούμενης από 3 μικροσκοπικά οστά στο μέσο αυτί (τα οστάρια ).

Τα ηχητικά κύματα επηρεάζουν το τύμπανο και οι κραδασμοί μετατρέπονται στις δονήσεις των οσταρίων, που πάλλονται στο εσωτερικό αυτί. Το εσωτερικό αυτί μετατρέπει αυτές τις δονήσεις σε ηλεκτρικά σήματα, τα οποία στη συνέχεια αποστέλλονται στον εγκέφαλο μέσω του νεύρου της ακοής. Ο εγκέφαλος ερμηνεύει τα ηλεκτρικά σήματα σαν ήχους.

Όταν η αλυσίδα αυτή λειτουργεί κανονικά, ο ήχος, που εισέρχεται στο έσω ους, ερμηνεύεται καλά. Το υγρό, που βρίσκεται στο μέσο ωτός εμποδίζει την σωστή μετάδοση των δονήσεων μέσα στο σύστημα.

Για να καταλάβετε καλύτερα – εάν χτυπήσουμε ένα βαρέλι, γεμάτο με νερό, αυτό δεν θα κάνει τόσο δυνατό ήχο, επειδή το νερό σταματά την δόνηση. Με τον ίδιο τρόπο το υγρό του μέσου ωτός δεν αφήνει το τύμπανο και τα οστάρια να μεταφέρουν τη δόνηση σωστά.

Ο ανεπαρκής εξαερισμός του μέσου ωτός λόγω ανώριμης ευσταχιανής σάλπιγγας μπορεί να προκαλέσει τη συλλογή του υγρού πίσω από το τύμπανο (όπως περιγράφεται παραπάνω). Ωστόσο, μερικές φορές ο ανεπαρκής εξαερισμός δεν οδηγεί στην συσσώρευση του υγρού, αλλά δημιουργεί πίεση του αέρα πίσω από το τύμπανο, η οποία θα είναι χαμηλότερη από ότι στο γύρω περιβάλλον.

Τυμπανόγραμμα

Αυτό προκαλεί την έλξη και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και την μερική ρήξη του τύμπανου.  Παρά το γεγονός, ότι η κατάσταση αυτή προκαλείται από το ίδιο υποκείμενο πρόβλημα (κακός εξαερισμός) και επηρεάζει τη μετάδοση του ήχου μέσω του αυτιού (ακριβώς όπως με υγρό), είναι ένα πιο περιορισμένο πρόβλημα, και συνήθως δεν υπάρχει σημαντική απώλεια ακοής.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η ρήξη μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη ενός θύλακα στο τύμπανο, κάτι, που μπορεί να προχωρήσει σε άλλες, πιο περίπλοκες παθήσεις του μέσου ωτός (ρωτήστε τον ωτορινολαρυγγολόγο σας γι’ αυτό). Μερικές φορές, χαμηλή πίεση αντιμετωπίζεται σαν υγρό στο αυτί (για παράδειγμα, με την τοποθέτηση των σωλήνων του αυτιού, όπως περιγράφεται παρακάτω ). 

Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, η χαμηλή πίεση δεν χρειάζεται καμία θεραπεία. 

Μην το κάνετε αυτό!

Το κερί στο αυτί (βύσμα κυψελίδας) είναι μια φυσιολογική έκκριση του σώματος, η οποία προστατεύει το δέρμα στο εξωτερικό κανάλι του αυτιού από μολύνσεις, όπως το αυτί του κολυμβητή. Μια μικρή ποσότητα είναι φυσιολογική, και δεν είναι απαραίτητο (ή ασφαλές) να προσπαθήσετε να καθαρίσετε τα αυτιά ενός παιδιού.

Ο καθαρισμός με μια μπατονέτα (όπως, για παράδειγμα, το Q-tip ®) μπορεί να σπρώξει την κυψελίδα βαθύτερα μέσα στο αυτή, ενώ είναι πιθανό η άκρη της μπατονέτας να προκαλέσει τραυματισμό στο τύμπανο. Η κυψελίδα σπάνια προκαλεί απώλεια της ακοής από μόνη της, ειδικά αν δεν έχει συσσωρευτεί λόγω χρήσης των μπατονέτων. Ωστόσο, ο γιατρός ίσως να θεωρήσει έναν καθαρισμό απαραίτητο, όταν η κυψελίδα έχει φράξει το κανάλι, που οδηγεί προς το τύμπανο.

Μερικές φορές η απομάκρυνση της κυψελίδας γίνεται για καλύτερη διάγνωση μιας μόλυνσης του μέσου ωτός ή για να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα του αυτιού του κολυμβητή. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να γίνει από κάποιον ειδικό, που έχει τα απαραίτητα εργαλεία και την εμπειρία. Ο καθαρισμός είναι πολύ δύσκολος σε μικρά παιδιά, που φοβούνται και κάνουν απότομες κινήσεις και είναι άκρως επικίνδυνος, αν γίνεται με λάθος τρόπο.

 Σε μερικές περιπτώσεις παιδιών που προσβάλλονται απο επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις ή έχουν υγρό που δεν υφίεται συνίσταται χειρουργική επέμβαση όπου ο γιατρός τοποθετεί ένα μικρό σωληνάκι στο τύμπανο.

Η επέμβαση αυτή λέγεται μυρυγγοτομή, η ΒΜΤ (Bilateral Myringotomy with PE/Tubes),η οποία μπορεί να εφαρμοσθεί ή στο ένα ή και στα δύο αυτιά. Τα σωληνάκια ενισχύουν επίσης την ισορροπία στην εξίσωση της πίεσης. (PET)

  Η BMT συνίσταται στους ασθενείς που υπέστησαν 5-6 λοιμώξεις του αυτιού σε ένα χρόνο ή λόγω παρουσίας επίμονου υγρού υπέστησαν απώλεια ακοής διάρκειας μηνών.

 Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως η τοποθέτηση σωληνίσκου δεν διορθώνει την κακή λειτουργία της ανώριμης ευσταχιανής σάλπιγγας η οποία διορθώνεται αυτόματα όταν φθάσει στο επόμενο επίπεδο ανάπτυξης.

 Σε ένα μικρό ποσοστό το πρόβλημα αυτό  εξακολουθεί και σε ηλικία άνω των 8 ετών.

 Τα σωληνάκια αποτελούν βοηθήματα αντιμετώπισης του αερισμού των αυτιών μέσω του τυμπάνου. Στο τέλος πραγματοποιείται απομάκρυνση των σωληνίσκων και το σύστημα εξαερισμού των αυτιών λειτουργεί πλεον μόνο του. Σε μερικές περιπτώσεις απαιτείται τοποθέτηση σωληνίσκων περισσότερες απο μία φορές.

Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία μέσω του ακουστικού πόρου, με χρήση μικροσκοπίου και κάποιων πολύ ευαίσθητων χειρουργικών εργαλείων. Έχοντας καθαρίσει το κανάλι του αυτιού από την κυψελίδα, ο γιατρός κάνει μια μικρή οπή στο τύμπανο, απορροφώντας ταυτόχρονα το συσσωρευμένο υγρό. Στη συνέχεια οι σωληνίσκοι αερισμού εισάγονται μέσα στην οπή και χάρη στα γυριστά άκρα τους παραμένουν σε αυτή τη θέση. Δεν υπάρχουν ράμματα και απ` έξω δεν φαίνεται τίποτα. Όλη η επέμβαση διαρκεί συνήθως λιγότερο από δέκα λεπτά.

Οι περισσότεροι γονείς ανησυχούν έντονα για την αναισθησία, αλλά η διαδικασία είναι εξαιρετικά ακίνδυνη.

Κάντε ένα κλίκ εδώ για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την αναισθησία στα παιδιά.

Ορισμένοι χειρουργοί συνιστούν τον συνδυασμό της τοποθέτησης των σωληνίσκων με την αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων. Αυτό γίνεται για τον εξής λόγο – οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις αναπτύσσονται στο ένα άκρο της ευσταχιανής σάλπιγγας (στο πίσω μέρος της μύτης) και έτσι συμβάλλουν στην δημιουργία των λοιμώξεων και συλλογή των υγρών.

Δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο – πως οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις οδηγούν σε αυτό το αποτέλεσμα. Θεωρητικά η παρέμβαση στην λειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας επηρεάζει αρνητικά την λειτουργία της. Μια άλλη θεωρία βασίζεται στο ότι οι εκβλαστήσεις παρέχουν ένα μέρος με ευνοϊκές συνθήκες για ανάπτυξη των βακτηρίων, τα οποία με τη σειρά τους μολύνουν τη σάλπιγγα ή μεταφέρονται από αυτήν στο μέσο αυτί.

Η αδενοτομή (αφαίρεση των υπερτροφικών αδενοειδών εκβλαστήσεων (“κρεατάκια”) αυξάνει ελάχιστα το χρόνο της επέμβασης και τον κίνδυνο, που υπάρχει σε όλες τις χειρουργικές επεμβάσεις. Φυσικά, δεν πρέπει να γίνεται χωρίς κάποιο πολύ συγκεκριμένο και σημαντικό λόγο.

Συστήνεται γενικά η αφαίρεση  των αδενοειδών εκβλαστήσεων ταυτόχρονα με τοποθέτηση των σωληνίσκων αερισμού μόνο εάν οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις είναι μεγάλες και προκαλούν σημαντική απόφραξη της μύτης (όπως η άπνοια ύπνου). Ωστόσο, το κάθε παιδί είναι διαφορετικό, και υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στην απόφαση για αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων.

Σε παιδιά που έχουν επίμονη παρουσία υγρού στο αυτί (εκκριτική ωτίτις), το όφελος είναι άμεσο.  Μόλις το υγρό αναρροφηθεί από το αυτί, η ακοή βελτιώνεται στιγμιαία. Πολλοί γονείς των παιδιών με καθυστέρηση λόγου που σχετίζεται με απώλεια ακοής έχουν αναφέρει γρήγορη βελτίωση στην ομιλία και στην κοινωνικοποίηση μετά την επέμβαση.

Μερικές φορές, ιδιαίτερα εάν το υγρό είναι παχύρρευστο, η αποστράγγιση από όλο το μέσο αυτί μπορεί να συνεχιστεί για μερικές ημέρες.

Ο σωστός εξαερισμός και η φυσική δίοδος για το υγρό, που παρέχει ο σωληνίσκος αερισμού, δεν επιτρέπουν στο υγρό να επιστρέψει (με την προϋπόθεση, ότι ο εξωτερικός πόρος δεν είναι φραγμένος με κυψελίδα ή άλλα υπολείμματα εκκρίσεων). Στα παιδιά που υποφέρουν από υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του αυτιού, οι σωληνίσκοι αερισμού περιορίζουν τις πιθανότητες να πάθουν λοίμωξη ξανά, μειώνοντας την ανάγκη για χορήγηση των αντιβιοτικών.

Παρόλα αυτά, είναι δυνατόν να πάθουν ξανά μια λοίμωξη στα αυτιά, ειδικά αν έχουν κάποιο κρυολόγημα. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, ο σωληνίσκος εξαερισμού χρησιμεύει για να στραγγίξει το μολυσμένο υγρό έξω από το αυτί. Ως εκ τούτου, το παιδί ταλαιπωρείται λιγότερο από τον πόνο και πυρετό, απ` ότι στην περίπτωση που οι σωλήνες δεν θα βρίσκονταν στη θέση τους.

Το πιο κοινό πρόβλημα μετά την τοποθέτηση του Σωληνίσκων αερισμού (σωληνάκια στα αυτιά) είναι η διαρκής παροχέτευση του υγρού από το αυτί (ωτόρροια). Παρά το γεγονός, ότι ο σωληνίσκος αερισμού τοποθετείται για να γίνεται η σωστή αποστράγγιση και εξαερισμός, μερικές φορές η διαδικασία συνεχίζεται για εβδομάδες και μπορεί να προκαλέσει ορισμένα συμπτώματα, όπως κνησμό ή μια αποκρουστική οσμή. Σε αυτή την περίπτωση, θα χρειαστεί μια ειδική αντιμετώπιση.

Ο γιατρός με χρήση μικροσκοπίου καθαρίζει τον σωληνίσκο αερισμού , ώστε να συνεχιστεί η αποστράγγιση του υγρού και να αποφευχθεί η μόλυνση του δέρματος του ακουστικού πόρου (εξωτερική ωτίτιδα). Η θεραπεία ολοκληρώνεται με χορήγηση αντιβιοτικών σταγόνων στο αυτί, κάτι που θα βοηθήσει στην καταπολέμηση της λοίμωξης.

Είναι πολύ σημαντικό αυτές οι σταγόνες να μην χρησιμοποιηθούν για πάρα πολύ καιρό, έτσι ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του γιατρού σας σχετικά με την ολοκλήρωση της θεραπείας. Περιστασιακά, ένα αντιβιοτικό μπορεί να προστεθεί για να βοηθήσει στην ταχύτερη καταπολέμηση της μόλυνσης, ειδικά αν η αποστράγγιση διαρκεί για περισσότερο από μερικές εβδομάδες. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μετά από την αφαίρεση των σωληνίσκωναερισμού η τρύπα στο τύμπανο δεν κλείνει, όπως αναμενόταν.

Αυτό είναι πολύ ασυνήθιστο, διότι οι σωληνίσκοι αερισμού είναι πάρα πολύ μικροί, όμως, δεν συνιστάται η χρήση των σωληνίσκων αερισμού για περισσότερο από δυο χρόνια. Μετά από δύο χρόνια, η πιθανότητα διάτρησης αυξάνεται συνεχώς, οπότε είμαι σίγουρος, ότι είναι καλύτερο οι σωληνίσκοι αερισμού να αφαιρεθούν σε λιγότερο χρονικό διάστημα (κάτι που γίνεται εύκολα στο ιατρείο). Πολλοί γονείς ανησυχούν για «ουλές» στην επιφάνεια του τυμπάνου. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά την τοποθέτηση του σωληνίσκου, ή απλά μετά από πολλές μολύνσεις αυτιών.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ουλώδης ιστός στο τύμπανο δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα σε όλο το σύστημα, και η ακοή είναι συνήθως φυσιολογική, εφόσον έχει φύγει το υγρό. Είναι εξαιρετικά σπάνιο να γίνει κάποιος σοβαρός τραυματισμός στο μέσο αυτί ή στον εσωτερικό μηχανισμό του κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης.

Η χειρουργική επέμβαση για την εισαγωγή σωληνίσκων αερισμού γίνεται με γενική αναισθησία. Αυτό είναι συνήθως το πιο τρομακτικό μέρος της όλης διαδικασίας, για τα παιδιά και για τους γονείς. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά ασφαλές. Αν και οι χειρισμοί διαρκούν μόνο λίγα λεπτά, είναι ζωτικής σημασίας ότι το παιδί βρίσκεται στην απόλυτη ακινησία, διότι ακόμα και μια πολύ μικρή κίνηση μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη.

Οι σωληνίσκοι αερισμού μπορούν να τοποθετηθούν στα αυτιά των ενηλίκων με τοπική αναισθησία, αλλά για τους περισσότερους νεαρούς ασθενείς δεν είναι δυνατόν κάτι τέτοιο να γίνει με ασφάλεια χωρίς γενική αναισθησία. Κάντε κλικ εδώ για μια πιο λεπτομερή συζήτηση της αναισθησίας σε παιδιά.

Σε γενικές γραμμές, οι σωληνίσκοι αερισμού δεν απαιτούν μεγάλη προσοχή. Συνίσταται επανεξέταση των ασθενών με σωληνίσκους αερισμού περίπου 3 εβδομάδες μετά την επέμβαση, και στη συνέχεια κάθε έξι μήνες, μέχρι τη στιγμή της αφαίρεσης των σωλήνων και πλήρη επούλωση και ανάρρωση των αυτιών. Τότε γίνεται ένα επαναληπτικό τεστ ακοής (το ακοόγραμμα), εάν υπήρχε απώλεια ακοής πριν από την επέμβαση.

Στα περισσότερα παιδιά δε απαιτείται εφαρμογή κανενός είδος ειδικής προστασίας αυτιού για κολύμπι ή το μπάνιο (βλ. παρακάτω). Εάν σε κάποια από τα παιδιά η αποστράγγιση συνεχίζεται για περισσότερες από 3-4 ημέρες, ζητώ να μου το φέρουν στο ιατρείο για μια ακόμη εξέταση.  Ο καθαρισμός του έξω ακουστικού πόρου γίνεται με ειδικό αποστειρωμένο μικροσκόπιο και αναρρόφηση, για να αποφύγουμε την φράξη του σωληνίσκου και τον ερεθισμό του δέρματος του ακουστικού πόρου.

Σε ορισμένες περιπτώσεις χορηγούνται σταγόνες στο αυτί. Καμιά φορά μια μικρή ποσότητα της κυψελίδας ή πηγμένου αίματος μπορεί να μπλοκάρει το σωληνίσκο αερισμού, καθιστώντας το μη λειτουργικό. Αυτό συνήθως αντιμετωπίζεται στο ιατρείο.

Όπως το τύμπανο μεγαλώνει, ο σωληνίσκος αερισμού ωθείται προς τα έξω. Είναι φυσιολογικό, ο σωληνίσκος αερισμού έχει σχεδιαστεί έτσι, ώστε κάποια στιγμή να πέσει μέσα στο κανάλι του αυτιού. Από τη στιγμή, που δεν βρίσκεται πια στην οπή στο τύμπανο,  δεν προκαλεί καμία βλάβη και μπορεί να αφαιρεθεί στο ιατρείο ανά πάσα βολική στιγμή.

Μερικές φορές, έπειτα από αρκετούς μήνες, μπορεί να βγει έξω από το αυτί  μόνος του. Μόλις ο σωληνίσκος βρεθεί έξω και η τρύπα στο τύμπανο έχει κλείσει, το αυτί του παιδιού εξαρτάται από τον  φυσιολογικό εξαερισμό  του για την πρόληψη λοιμώξεων και τη συσσώρευση του  υγρού. Οι σωλήνες τοποθετούνται, ώστε να “αγοράσουν λίγο χρόνο” για τον ασθενή και προσφέρουν τον αναγκαίο εξαερισμό, όσο ωριμάζουν τα αυτιά του παιδιού. Ιδανική περίπτωση είναι το παιδί να έχει ξεπεράσει το πρόβλημα μέχρι τη στιγμή, που οι σωληνίσκοι αερισμού θα βρεθούν έξω.

Ωστόσο, αυτό δεν γίνεται πάντα. Περίπου 15% των παιδιών θα χρειαστεί μια δεύτερη τοποθέτηση των σωλήνων, και ένας μικρότερος αριθμός θα χρειαστεί ένα τρίτο σετ. Αυτά τα παιδιά μπορεί να έχουν υποκείμενα προβλήματα, που επηρεάζουν την ανάπτυξη μέσω των παθήσεων του μέσου ωτός τους (όπως λυκόστομα - υπερωιοσχιστία ), ενώ κάποια άλλα παιδιά ίσως να μην έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας, αλλά χρειάζονται περισσότερο χρόνο για λειτουργήσει καλά η ευσταχιανή σάλπιγγα. Μεγαλύτερα σε μέγεθος σωληνίσκοι αερισμού μειώνουν τις πιθανότητες για δεύτερη τοποθέτηση, όμως, πρέπει να υπολογιστούν και τα ρίσκα για μακροχρόνια διάτρηση (ειδικά αν δεν έχουν αφαιρεθεί πριν από δύο χρόνια).

Σε κάθε παιδί μια σειρά από παράγοντες συμβάλλει στην απόφαση ως προς το είδος των εισαγόμενων σωληνίσκων και κατά πόσον ή όχι χρειάζονται αντικατάσταση.

Για πολλά χρόνια, οι χειρουργοί παρατηρούσαν τον τρόπο της λειτουργίας των σωληνίσκων αερισμού στο βάθος, ώστε να βεβαιωθούν, ότι στο αυτί ενός παιδιού με τοποθετημένους σωληνίσκους αερισμού δεν μπαίνει νερό.  Προτάθηκε μια ποικιλία από ωτοασπίδες και κορδέλες, ενώ μερικοί γιατροί απαγόρευαν το κολύμπι εντελώς. Αν και εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές απόψεων για αυτό το θέμα, το μεγαλύτερο μέρος της πρόσφατης έρευνας σε αυτόν τον τομέα δείχνει, ότι οι ειδικές προφυλάξεις για το νερό  δεν είναι απαραίτητες .

Η απαγόρευση του μπάνιου βασιζόταν στην ανησυχία, ότι το νερό μπορεί να μπει μέσω του σωληνίσκου στο αυτί, προκαλώντας λοίμωξη και αποστράγγιση. Ωστόσο, φαίνεται ότι δεν αναπτύσσεται αρκετή πίεση, που θα ανάγκαζε το νερό να εισέλθει μέσω του μικροσκοπικού σωλήνα στο εσωτερικό του αυτιού, εκτός και αν το κεφάλι του παιδιού βρίσκεται τουλάχιστον 30 εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του νερού.  Ακόμα και τότε δεν υπάρχει ξεκάθαρη απόδειξη ότι το νερό μπορεί να προωθηθεί μέσα στο αυτί κατά τη διάρκεια της κολύμβησης.

Επιπλέον, τα ποσοστά των λοιμώξεων είναι περίπου ίδια ανάμεσα στα παιδιά, που κολύμπησαν με προστασία (ωτοασπίδες), χωρίς προστασία, και στα παιδιά, που δεν κολύμπησαν καθόλου. Επίσης, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι απίθανο η κολύμβηση να οδηγήσει στην είσοδο του νερού μέσω του σωληνίσκου. Παρόλο που οι έρευνες δεν υπολογίζουν όλες τις πιθανές καταστάσεις έκθεσης στο νερό (όπως το νερό της λίμνης, για παράδειγμα), εδώ είναι μερικές γενικές κατευθυντήριες οδηγίες για να προστατέψετε τα σωληνάκια, που πρέπει να μείνουν στη θέση τους: 

• Για κολύμπι σε χλωριωμένο νερό πισίνας κοντά στην επιφάνεια τα παιδιά δεν χρειάζεται να φορούν ωτοασπίδες (ακόμα και αν βάζουν τα πρόσωπά τους κάτω από το νερό). Τα περισσότερα παιδιά, στα οποία τοποθετούνται οι σωλήνες, είναι αρκετά μικρά στην ηλικία και δεν θα βουτάνε βαθιά κάτω από το νερό.
• Το κανονική μπάνιο ή το ντους δεν απαιτεί την προστασία των αυτιών. Αποφύγετε την απευθείας ρήξη του νερού μέσα στο κανάλι του αυτιού, όπως και το υπερβολικό σαπούνισμα και παρατεταμένη εμβάπτιση με τα αυτιά κάτω από το νερό.
• Τα παιδιά με υποτροπιάζουσα αποστράγγιση του αυτιού μετά την έκθεση στο νερό θα πρέπει να φορούν προστατευτικά αυτιών και να γίνει άμεσα μια νέα εξέταση από τον χειρούργο για να βεβαιωθεί, ότι οι σωλήνες δεν έχουν φράξει με τα υπολείμματα.
• Τα παιδιά με τοποθετημένες σωλήνες που κάνουν αρκετά βαθιές (βαθύτερες των 30 εκατοστών) βουτιές κατά διάρκεια της κολύμβησης πρέπει να φορούν ωτοασπίδες.
• Όσο οι σωλήνες εξισορρόπησης πίεσης βρίσκονται στη θέση τους, απαγορεύεται η βαθιά κατάδυση (πάνω από 3-4 μέτρα υποβρύχια), ακόμη και με ωτοασπίδες.

Ναι, και τα αεροπορικά ταξίδια μπορούν να γίνουν αμέσως μετά την επέμβαση. Ένα από τα πρόσθετα πλεονεκτήματα της τοποθέτησης του σωλήνα βρίσκεται στο ότι δεν θα υπάρξει πόνος την ώρα της  απογείωσης και προσγείωσης.

Αυτή η ενόχληση προκαλείται από την αδυναμία του αυτιού να εξισώσει γρήγορα την πίεση του αέρα στην καμπίνα του αεροπλάνου με την πίεση πίσω από το τύμπανο. Με τους σωλήνες στη θέση τους η πίεση εξισορροπεί αμέσως. Η διαφορά στην πίεση μπορεί να γίνει αισθητή, αν ο σωλήνας έχει αποφραχθεί.