Αμυγδαλεκτομή στα παιδιά

Τι είναι οι αμυγδαλές;

Οι αμυγδαλές αποτελούν στοιχείο του δακτυλίου του Waldeyer. Βρίσκονται ανάμεσα απο το φαρυγγοϋπερώιο και το γλωσσοϋπερώιο μυ. Αποτελούνται απο λεμφικό ιστό και έχουν βαθιές κρύπτες που επεκτείνονται εντός του ιστού. Τα κυτταρά τους διατάσσονται σε λεμφικά θυλάκια ώστε να μεγιστοποιείται η επιφάνεια επαφής με τα αντιγόνα. Ο λεμφικός ιστός τους είναι στενά συνδεδεμένος με μιά κάψα ώστε να περιορίζονται οι φλεγμονές στις αμυγδαλές.

Κανονικού μεγέθους αμυγδαλές στα παιδιά

 Ο ιστός τους συμμετέχει στη παραγωγή ανοσοσφαιρινών και στην εκκριτική ανοσία. Η διαδικασία αυτή είναι πιο ενεργός στην παιδική ηλικία μεταξύ των 4 και 10 ετών μεγιστοποιώντας με τον τρόπο αυτό την ανοσολογική μνήμη.

Διογκωμένες αμυγδαλές (υπερτροφικές)

 Η υπερπλασία των αμυγδαλών ορίζεται ως η αύξηση του μεγέθους των αμυγδαλών μερικές φορές σε τέτοιο βαθμό ώστε να προκαλεί προβλήματα στην αναπνοή και την κατάποση. Έαν τα προβλήματα που προκαλεί είναι σοβαρά συνίσταται αμυγδαλεκτομή. Σε μικρά παιδιά μπορεί να πραγματοποιηθεί αμυγδαλοτομή ή μονόπλευρη αμυγδαλεκτομή.

Πώς γίνεται η αμυγδαλεκτομή;

Η αμυγδαλεκτομή και η αδενοτομή στα παιδιά γίνεται μέσα από το στόμα, και δεν υπάρχουν τομές και ράμματα οπουδήποτε στο δέρμα. Η αφαίρεση των αμυγδαλών εκτελείται με ένα νυστέρι και ένα ψαλίδι, μια ηλεκτρική συσκευή καυτηρίασης, ή με ένα από τα πολλά είδη ηλεκτρικών ιατρικών εργαλείων (όπως Coblator ή νυστέρι ραδιοσυχνοτήτων), που κόβουν τον ιστό με λιγότερη θερμότητα.

Ενώ μερικοί χειρουργοί χρησιμοποιούν λέιζερ για τη συγκεκριμένη διαδικασία, εγώ δεν θεωρώ ότι ο πρόσθετος κίνδυνος από τη χρήση αυτής της συσκευής δικαιολογεί οποιαδήποτε σημαντική μείωση του πόνου ή των πιθανοτήτων της αιμορραγίας μετά από χειρουργική επέμβαση.

Τα λέιζερ είναι χρήσιμα σε πολλούς τύπους χειρουργικών επεμβάσεων, ειδικότερα όταν η τομή πρέπει να γίνει σε μια δύσκολα προσβάσιμη περιοχή ή δεν υπάρχει καλή εναλλακτική λύση (όπως στις φωνητικές χορδές η βαθιά στην τραχεία).

Στις περισσότερες περιπτώσεις, για μια αμυγδαλεκτομή χρησιμοποιώ μια συσκευή, γνωστή ως διαθερμία μοριακού συντονισμού. Αυτό είναι ένα από τα πιο σύγχρονα χειρουργικά εργαλεία, κατά τη χρήση του οποίου ο διαχωρισμός και η αιμόσταση του ιστού διεξάγεται δια μεταβολής του πλάτους των ταλαντώσεων των ενδομοριακών δεσμών χωρίς να αλλάζει η ενέργεια σύνδεσης, δηλαδή χωρίς θέρμανση.

Διαβάστε για περισσότερους μεθόδους αφαιρέσεις αμυγδαλών σ' αυτό το άρθρο.

Ποια είναι τα οφέλη της αμυγδαλεκτομής και αφαίρεσης των αδενοειδών εκβλαστήσεων;

Για ένα κατά τα άλλα υγιές παιδί με διογκωμένες αμυγδαλές, το ποσοστό της θεραπείας της διαταραχής της αναπνοής στον ύπνο είναι μεγαλύτερο από 90%. Αν και αυτό συνήθως φαίνεται ξεκάθαρα αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση, σε μερικά παιδιά τα πλήρη οφέλη από την βελτίωση της ροής του αέρα θα γίνουν αντιληπτά, όταν υποχωρήσει το πρήξιμο (μετά από αρκετές ημέρες).

Στην περίπτωση ενός παιδιού με υποτροπιάζουσα αμυγδαλίτιδα, η αφαίρεση των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) θα οδηγήσει σε λιγότερα επεισόδια πονόλαιμου. Ωστόσο, η επέμβαση δεν μπορεί να προφυλάξει κάποιον από ένα κρυολόγημα η από την μόλυνση με ίο, ούτε και από τις περιστασιακές ασθένειες, που συνοδεύονται με πόνο στο λαιμό. Εκτός από τις αναπνευστικές διαταραχές και υποτροπιάζουσες λοιμώξεις, υπάρχουν και άλλοι, λιγότερα συνηθισμένοι λόγοι για αμυγδαλεκτομή και αδενοτομή.

Τα παιδιά, που έχουν ένα περιαμυγδαλικό απόστημα (συλλογή πύου) γύρω από τις αμυγδαλές, ίσως θα χρειαστούν μια μικρή χειρουργική επέμβαση, κατά τη διάρκεια της οποίας ο γιατρός θα παροχετεύσει το απόστημα. Συνήθως αυτοί οι χειρισμοί δεν συνδυάζονται με αμυγδαλεκτομή, επειδή η μόλυνση αυξάνει τον κίνδυνο της αιμορραγίας.

Τα παιδιά αυτά θα παραπεμφθούν για αμυγδαλεκτομή η αδενοτομή 6 εβδομάδες αργότερα, όταν η φλεγμονή θα έχει υποχωρήσει. Σε ακόμη πιο σπάνιες περιπτώσεις, όταν σε ένα παιδί παρατηρείται μια δυσαναλογία στο μέγεθος των αμυγδαλών (η μια είναι πολύ μεγαλύτερη από την άλλη), γίνεται η αφαίρεση της αμυγδαλής για προληπτικούς λόγους: οι γιατροί θέλουν να βεβαιωθούν, ότι δεν υπάρχουν όγκοι ή οι νεοπλασίες.

Πλεονεκτήματα της χειρουργικής επέμβασης με διαθερμία μοριακού συντονισμού;

Η θερμοκρασία στην περιοχή των χειρουργικών χειρισμών δεν υπερβαίνει τους 45-55 °C, κάτι που  εξαλείφει τον σχηματισμό μιας ζώνης θερμικής νέκρωσης και απανθράκωσης των κομμένων άκρων, ενώ παράλληλα μειώνει την μετεγχειρητική φλεγμονή.

Δεν απαιτείται καμία μηχανική δύναμη και δεν υπάρχουν βλάβες στον ιστό, ούτε και μετατόπιση των στρωμάτων του δέρματος. Η σύγκλειση του τραύματος συμβαίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα χωρίς ουλές. Η δυνατότητα του ταυτόχρονου διαχωρισμού και αιμόστασης του ιστού ελαχιστοποιεί την απώλεια του αίματος, η επέμβαση  γίνεται σε σχεδόν “στεγνή” πληγή.

Σαν αποτέλεσμα η αμυγδαλή διαχωρίζεται από την βάση της σχεδόν αναίμακτα και υπάρχει ελάχιστη θερμική βλάβη στον περιβάλλοντα ιστό. Αυτό οδηγεί σε μια λιγότερο επώδυνη ανάρρωση, αν συγκρίνουμε με άλλες μεθόδους.

Ορισμένοι χειρουργοί αφήνουν ένα μέρος των αμυγδαλών στη θέση τους, για να μειώσουν τον μετεγχειρητικό πόνο (μερική αμυγδαλεκτομή).Σημειώστε, ότι αυτό δεν γίνεται για να παραμείνει ο λειτουργικός ιστός των αμυγδαλών στην περιοχή – όπως προαναφέρθηκε, το ανοσοποιητικό μας διατηρεί άφθονο λεμφικό ιστό στο άνω αναπνευστικό σύστημα. Η μερική αμυγδαλεκτομή δεν υιοθετήθηκε, διότι  δεν  υπάρχουν επαρκή στοιχεία, που να αποδεικνύουν μια ταχύτερη και καλύτερη ανάρρωση.   Επιπλέον, στην πρακτική μου συνάντησα ασθενείς μετά από μερική αμυγδαλεκτομή, οι οποίοι αντιμετώπιζαν επίμονες διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο.

Ποιο είναι το κόστος της αδενοτομής (κρεατάκια εγχείρηση) και της αμυγδαλεκτομης (αφαίρεση αμυγδαλών) στα παιδία;

Το κόστος της αφαίρεσης των αδενοειδών εκβλαστήσεων και/ή της αμυγδαλεκτομής δεν εξαρτάται από το επίπεδο δυσκολίας της επέμβασης ή από την τεχνική της επέμβασης (ενδοσκοπική ή κλασική αδενοτομή). Η τιμή διαμορφώνεται ανάλογα με την ασφάλεια υγείας που διαθέτετε, την επιλογή της κλινικής (στην οποία συμπεριλαμβάνεται το κόστος της νοσηλείας, εξετάσεων, αναισθησιολόγων, προσωπικού, υλικών) και του δωματίου που θα επιλέξετε.

Μήπως οι άνθρωποι χρειάζονται τις αμυγδαλές και τις αδενοειδείς εκβλαστήσεις τους;

Οι γιατροί είχαν την ίδια έντονη ανησυχία για αρκετές δεκαετίες στον 20ο αιώνα, ειδικά όταν η  αμυγδαλεκτομή μετατράπηκε σε πολύ συχνή επέμβαση. Μιας και οι αμυγδαλές αποτελούνται από το ανοσοποιητικό ιστό, ήταν λογικό να πιστεύουν, ότι η αφαίρεση τους θα μειώσει κάπως την ικανότητα του σώματος να καταπολεμά τις λοιμώξεις και όγκους.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα των μελετών, που έγιναν σε όλα αυτά τα χρόνια, δεν έδειξαν μεγάλη διαφορά στα ποσοστά των περιπτώσεων του λεμφώματος, της πολιομυελίτιδας, και άλλων λοιμώξεων στους ασθενείς με και χωρίς αμυγδαλές. Δεν υπήρξαν οποιαδήποτε συνεπή ευρήματα, που να αποδεικνύουν την μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος ή την αύξηση των νοσημάτων μετά από αμυγδαλεκτομή και αδενοτομή .

Φαίνεται, ότι οι αμυγδαλές και αδενοειδείς εκβλαστήσεις είναι η «κορυφή του παγόβουνου» όσον αφορά το ανοσοποιητικό σύστημα, και η αφαίρεσή τους δεν βλάπτει σημαντικά την ανοσολογική λειτουργία του σώματος. Υπάρχει μεγάλη ποσότητα λεμφοειδούς ιστού το ίδιου τύπου σε άλλα σημεία του οργανισμού μας.  

Συχνές ερωτήσεις - Απαντήσεις  για τις αδενοειδείς εκβλαστήσεις και την αμυγδαλεκτομή- Μετεγχειρητικές επιπλοκές — Διατροφή - Θεραπεία

Τι είναι οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια);

Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις είναι μια ονομασία, η οποία δίνεται σε ένα τρίτο κομμάτι του λεμφικού ιστού, που βρίσκεται ανάμεσα στις αμυγδαλές, στον ουρανίσκο και στο πίσω μέρος της μύτης (ρινοφάρυγγα).

Για να εξεταστεί σωστά, απαιτείται χρήση ειδικών εργαλείων (εύκαμπτου ενδοσκοπίου) ή ακτινογραφιών, δεδομένου ότι είναι κρυμμένο πίσω από την κορυφή του ουρανίσκου. Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις αναπτύσσονται σε μια περιοχή, που λέγεται ρινοφάρυγγας , και εάν είναι αρκετά μεγάλες, μπορούν να μπλοκάρουν τη ροή του αέρα από τη μύτη.

Ο ευκολότερος τρόπος για να κατανοήσουμε τη φύση των εκβλαστήσεων είναι να τις αντιληφθούμε ως τρίτη αμυγδαλή. Ακριβώς όπως με τις αμυγδαλές, είναι φυσιολογικό για ένα μικρό παιδί να έχει αυξημένες αδενοειδείς εκβλαστήσεις, και από μονή της η μεγάλη επιφάνεια των ιστών δεν αποτελεί λόγο για χειρουργική επέμβαση.

Τα μωρά γεννιούνται χωρίς ορατές αμυγδαλές και αδενοειδείς εκβλαστήσεις. Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) αρχίζουν να αναπτύσσονται κατά το πρώτο έτος της ζωής, και φτάνουν στο μεγαλύτερο μέγεθος στην ηλικία των πέντε χρονών. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, οι εκβλαστήσεις συρρικνώνονται σταδιακά. Σε σπάνιες περιπτώσεις οι έφηβοι έχουν ακόμη αδενοειδείς εκβλαστήσεις, που εμποδίζουν την αναπνοή τους, αλλά συνήθως ο ιστός αυτός ατροφεί πριν από την εφηβεία.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της αμυγδαλεκτομής και αφαίρεσης των αδενοειδών εκβλαστήσεων;

Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία , και αυτό είναι συνήθως το πιο τρομακτικό μέρος όλης της διαδικασίας, για τα παιδιά και για τους γονείς. Η σύγχρονη παιδιατρική αναισθησία είναι εξαιρετικά ασφαλής. Θα χορηγείται από έναν εκπαιδευμένο επαγγελματία, ρυθμίζεται συνεχώς και παρακολουθείται πάρα πολύ καλά. Συνήθως την αναλαμβάνει ένας αναισθησιολόγος, που ειδικεύεται στη φροντίδα των παιδιών.

Πριν από την επέμβαση οι γονείς θα έχουν τον χρόνο για να μιλήσουν με τον αναισθησιολόγο και να κάνουν συγκεκριμένες ερωτήσεις. Ένας χαμηλότερος βαθμός της αναισθησίας (όπως η καταστολή) είναι λιγότερα ασφαλής από γενική αναισθησία σε ένα υγιές παιδί και είναι ακατάλληλος για την χειρουργική επέμβαση στο λαιμό. Παρά το γεγονός, ότι κάποια από τα παιδιά φοβούνται κατά τη διάρκεια της χορήγησης του αναισθητικού, μετά την επέμβαση συνήθως δεν θυμούνται τίποτα για εκείνα τα λίγα λεπτά, που περάσαν, πριν λειτουργήσει το φάρμακο.

Ο πιο συνηθισμένος κίνδυνος κατά την αμυγδαλεκτομή είναι η αιμορραγία μετά από χειρουργική επέμβαση. Συνήθως χρειάζονται περίπου δύο εβδομάδες για να γίνει η πλήρη επούλωση του λαιμού, και μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα η αιμορραγία μπορεί να παρουσιαστεί ανά πάσα στιγμή. Στις περισσότερες περιπτώσεις η αιμορραγία εκδηλώνεται περίπου πέντε έως δέκα μέρες μετά την επέμβαση, όταν κάποιο σκληρό φαγητό η έντονη φυσική προσπάθεια προκαλούν την αποκόλληση του ουλώδη ιστού, που σχηματίστηκε στο σημείο της αφαίρεσης της αμυγδαλής.

Περίπου 2-4% των ασθενών με αιμορραγία αντιλαμβάνονται την παρουσία του αίματος στο στόμα, αλλά μια σοβαρή αιμορραγία μετά την αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων (αδενοτομή) και μόνο είναι εξαιρετικά σπάνια. Η μετεγχειρητική αιμορραγία από το σημείο της αμυγδαλεκτομής συνήθως σταματά από μονή της. Παρόλα ταύτα, συστήνω στους γονείς, που παρατήρησαν σημάδια αιμορραγίας στο στόμα των παιδιών, να επικοινωνήσουν μαζί μου άμεσα και να φέρουν τα παιδιά στο ιατρείο για μια προληπτική εξέταση. Στην περίπτωση επίμονης αιμορραγίας τα μικρά παιδιά πρέπει να επιστρέψουν στο χειρουργείο για μια σύντομη διαδικασία της αιμόστασης με καυτηριασμό, η οποία γίνεται υπό αναισθησία.

Στους εφήβους και ενήλικους ασθενείς η επέμβαση αυτή μπορεί να γίνει και χωρίς αναισθησία, αλλά τα περισσότερα παιδιά χωρίς αναισθησία δεν αφήνουν τον γιατρό να εκτελέσει μια σωστή εξέταση και καυτηριασμό.

Η μαλακή υπερώα (η οροφή του στόματος) κατευθύνει τη ροή του αέρα από τη μύτη προς το στόμα κατά την ομιλία και κατάποση. Μετά την αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατακιων), θα υπάρξει πολύ μεγαλύτερος χώρος στο πίσω μέρος του φάρυγγα, που συνδέει το στόμα με τη μύτη, και η περιοχή αυτή ίσως θα χρειαστεί μερικές εβδομάδες για να επανέλθει στην φυσιολογική της λειτουργία. Έτσι εξηγείται η υψηλή, “ρινική”, "παραπονιάρικη" φωνή των ασθενών, η οποία ακούγεται κάπως διαφορετική από τον "φραγμένο" ήχο που έβγαινε πριν από την αφαίρεση. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό δεν κρατάει πολύ, αλλά μερικές φορές η υπερώα χρειάζεται κάποιες εβδομάδες, ακόμα και μήνες για να τεντώσει αρκετά, ώστε οι ασθενείς να αποκτήσουν την καλή ομιλία και πάλι. Πάρα πολύ σπάνια (συνήθως στους ασθενείς με ανωμαλίες της υπερώας) το πρόβλημα ίσως να διαρκέσει λίγο παραπάνω.

Μερικές φορές, ο πόνος μετά την επέμβαση είναι τόσο δυνατός, ότι ένα παιδί αποφεύγει την κατανάλωση αρκετών υγρών και παθαίνει αφυδάτωση. Αν συμβεί αυτό, ίσως να χρειαστεί να μπει στο νοσοκομείο για να λάβει πιο ισχυρά αναλγητικά φάρμακα και ενδοφλέβια χορήγηση υγρών. Η υπερβολική αιμορραγία κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης και οι μολύνσεις συμβαίνουν εξαιρετικά σπάνια.

Τι μπορεί να φάει το παιδί μετά από την αμυγδαλεκτομή ή την αδενοτομή;

Κάποτε οι περισσότεροι χειρούργοι έδιναν πολύ αυστηρές διατροφικές οδηγίες στους ασθενείς μετά την επέμβαση: απαγόρευαν το γάλα και τους χυμούς των εσπεριδοειδών, επέτρεπαν μόνο τα υγρά.

Στις πρώτες δυο εβδομάδες μετά την εγχείρηση εγώ συνιστώ την αποφυγή των σκληρών τροφών με αιχμηρές άκρες, όπως τα κουλούρια ή πατατάκια, τα οποία θα μπορούσαν να τραυματίσουν το σημείο της επούλωσης των ιστών.

Αμέσως μετά την αναισθησία, το παιδί μπορεί να αισθανθεί κάποια ναυτία, ενώ λιπαρά τρόφιμα, όπως το γάλα ή το τυρί ίσως του προκαλέσουν εμετό. Ωστόσο, η ναυτία αποχωρεί τελείως μερικές ώρες αργότερα.

Το παγωτό είναι ένα ιδανικό προϊόν, δεδομένου ότι είναι κρύο (η χαμηλή θερμοκρασία μειώνει τον πόνο στο λαιμό), υγρό (το οποίο αποτρέπει την αφυδάτωση) και πλούσιο σε θερμίδες (και αυτό είναι σημαντικό, επειδή το παιδί δυσκολεύεται να καταπιεί και δεν μπορεί να τραφεί καλά μετά την επέμβαση).

Θα πρέπει το παιδί μου να μείνει όλη τη νύχτα στο νοσοκομείο μετά από αφαίρεση αμυγδαλών;

Στο παρελθόν, όλα τα παιδιά που υποβάλλονταν σε αυτή τη χειρουργική επέμβαση έπρεπε να διανυκτερεύσουν στο νοσοκομείο, για καθαρά προληπτικούς λόγους.

Στις μέρες μας, τα περισσότερα νοσοκομεία δίνουν εξιτήριο την ίδια μέρα, εκτός και αν υπάρχει σοβαρός λόγος για περαιτέρω νοσηλεία – όπως η σοβαρή αποφρακτική άπνοια στον ύπνο (ειδικά σε παιδιά κάτω των 3 ετών, η με άλλα προβλήματα υγείας).

Η πρακτική αυτή δεν αυξάνει κανέναν κίνδυνο της επέμβασης, επειδή η πιο συχνή επιπλοκή (αιμορραγία) συνήθως εμφανίζεται τουλάχιστον πέντε με δέκα μέρες μετά. Αν διαπιστωθεί, ότι το παιδί αναπνέει, κοιμάται και καταπίνει κανονικά μερικές ώρες μετά το χειρουργείο, είναι γενικά ασφαλές να επιστρέψει στο σπίτι του. Στους δικούς μου ασθενείς συστήνω παραμονή στην κλινική μόνο για 1 μέρα.